Πρόπτωση Μιτροειδούς Βαλβίδας

Πρόπτωση Μιτροειδούς Βαλβίδας

Γράφει ο Δημήτριος Βραχάτης, Ειδικός Καρδιολόγος, Διδάκτωρ Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

 

Τί είναι η πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας;

Η μιτροειδής βαλβίδα συνδέει τον αριστερό κόλπο με την αριστερή κοιλία της καρδιάς. Η μιτροειδική συσκευή, όπως συχνά καλείται η μιτροειδής βαλβίδα, αποτελείται από τις δύο γλωχίνες (πτυχές), τους θηλοειδείς μυες και τις τενόντιες χορδές. Οι πτυχές ανοίγουν κατά την διαστολική φάση του καρδιακού κύκλου και ακολούθως συγκλείονται στεγανά.

 

Όταν κατά την σύγκλιση των πτυχών της μιτροειδούς βαλβίδα η μία ή και οι δύο προκύπτουν εντός του αριστερού κόλπου κατά τη διάρκεια της συστολής για περισσότερο από 2 mm η κατάσταση αυτή ονομάζεται Πρόπτωση Μιτροειδούς Βαλβίδας.

 

Πόσο συχνή είναι;

Η κατάσταση αυτή συναντάται περίπου στο  1-2,4 % του γενικού πληθυσμού. Συναντάται με την ίδια συχνότητα σε γυναίκες και άνδρες, σε αντίθεση με αυτό που πιστευόταν παλαιότερα.

 

Τί πρόγνωση έχει;

Η πρόγνωση είναι καλοήθης. Κίνδυνοι μπορεί να υπάρξουν αν αναπτυχθούν επιπλοκές. Συγκεκριμένα κίνδυνος 10-ετούς θνησιμότητας εκτιμάται μεταξύ 2,5-5%.

 

Τί επιπλοκές μπορεί να υπάρξουν;

Η κυριότερη επιπλοκή είναι η ανάπτυξη ανεπάρκειας μιτροειδούς. Ο κίνδυνος για χρόνια σοβαρή ανεπάρκεια μιτροειδούς εκτιμάται σε 5-10%.

 

Οι λοιπές θεωρητικές επιπλοκές είναι συνήθως αποτέλεσμα της ανεπάρκειας μιτροειδούς (αν αναπτυχθεί) και περιλαμβάνουν:

  • Καρδιακή ανεπάρκεια
  • Πνευμονική υπέρταση
  • Αρρυθμίες (κολπικές π.χ. κολπική μαρμαρυγή και κοιλιακές)
  • Σπανίως αιφνίδιος καρδιακός θάνατος. H επιπλοκή αυτή αναφέρεται κυρίως σε ασθενείς με χαρακτηριστικά υψηλού κινδύνου:
    • σοβαρή ανεπάρκεια μιτροειδούς
    • πρόπτωση και των δύο γλωχίνων,
    • μακρό QT ή/και αρνητικά Τ στο κατώτερο τοίχωμα στο ηλεκτροκαρδιογράφημα,
    • καταγεγραμμένες επικίνδυνες αρρυθμίες,
    • δυσλειτουργία της αριστερής κοιλίας,
    • ύπαρξη ουλής-ίνωσης στο κατώτερο-κατωτεροπλάγιο μυοκάρδιο,
    • ιδιαίτερα αυξημένη κινητικότητα στο σημείο συνένωσης τη βαλβίδας με τον αριστερό κόλπο – mitral valve annular disjunction; MAD,
    • οικογενεικό ιστορικό αιφνιδίου θανάτου.

 

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση της πρόπτωσης μιτροειδούς γίνεται συνήθως στα πλαίσια τυχαίου ελέγχου με τρίπλεξ καρδιάς.

 

Συμπτώματα πρόπτωσης μιτροειδούς;

Η πρόπτωση μιτροειδούς είχε στο παρελθόν σχετιστεί με διάφορες καταστάσεις, ωστόσο νεότερα στοιχεία μας δείχνουν ότι δεν ισχύουν. Η μεμονωμένη πρόπτωση μιτροειδούς συνήθως δεν συνοδεύεται από συμπτώματα και αποτελεί τυχαίο εύρημα.

 

Παρόλαυτά, ορισμένα άτομα ίσως αναφέρουν αίσθημα παλμών, πόνο στο στήθος, δύσπνοια, ζάλη ή τάση για λιποθυμία.

 

Πρόπτωση μιτροειδούς και έκτακτες συστολές ή εγκεφαλικό;

Παλαιότερα πιστεύαμε ότι η πρόπτωση μιτροειδούς σχετίζεται με αυξημένο αρρυθμιολογικό φορτίο ή παροδικά αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, κάτι το οποίο επίσης δεν επιβεβαιώνεται. Πρόκειται για μία σπάνια επιπλοκή και παρατηρείται όταν η πρόπτωση έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (mitral annular disjunction – MAD).

 

Ταξινόμηση πρόπτωσης μιτροειδούς βαλβίδας.

Η πρόπτωση μιτροειδούς διακρίνεται σε πρωτοπαθή και δευτεροπαθή.

 

Πρωτοπαθής Πρόπτωση Μιτροειδούς.

Διακρίνεται περεταίρω σε:

α) Σύνδρομο Πρόπτωση Μιτροειδούς: συναντάται σε γυναίκες 20-50 ετών χαρακτηρίζεται από λεπτές γλωχίνες με ήπια πρόπτωση μπορεί να συνοδεύεται από συνοδό χαμηλή αρτηριακή πίεση, ορθοστατική υπόταση και αίσθημα παλμών. Έχει συνήθως καλοήθη πορεία.

 

β) Μυξωματώδη Εκφύλιση (σύνδρομο Barlow): συναντάται συνήθως σε άνδρες 40-70 ετών, χαρακτηρίζεται από πάχυνση των γλωχίνων, έντονη πρόπτωση και αυξημένη πιθανότητα για ανεπάρκεια μιτροειδούς – η οποία θα επιδεινωθεί σταδιακά και θα απαιτηθεί χειρουργική αντιμετώπιση.

 

Δευτεροπαθής Πρόπτωση Μιτροειδούς.

Η δευτεροπαθής πρόπτωση μιτροειδούς σχετίζεται με δυσανολογία των διαστάσεων του μιτροειδικού δακτυλίου και της αριστερής κοιλίας. Συναντάται συνήθως σε νέες γυναίκες και αποκαθίσταται με την πρόοδο της ηλικίας. Συνήθως δεν συνοδεύεται από ανεπάρκεια της βαλβίδας.

 

Δευτεροπαθής πρόπτωση μπορεί να υπάρχει επίσης επί:

  • νοσημάτων του συνδετικού ιστού (90% επί συνδρόμου Marfan, >6% επί συνδρόμου Ehler-Danlos),
  • ατελούς οστεογένεσης,
  • μεσοκολπικού ελλείματος,
  • υπερθυρεοειδισμού,
  • εμφυσήματος,
  • αποφρακτικής υπερτροφικής μυοκαρδιοπάδειας.

 

Η δευτεροπαθής πρόπτωση μιτροειδούς συνήθως έχει μικρή κλινική σημασία και δε συνδέεται με σοβαρή ανεπάρκεια μιτροειδούς.

 

Χρειάζεται θεραπεία;

Η μεμονωμένη πρόπτωση μιτροειδούς δεν απαιτεί ειδική αγωγή.

 

Μπορεί να χρειαστεί χειρουργείο;

Η όποια αντιμετώπιση της σχετίζεται με την μιτροειδική ανεπάρκεια, όταν αυτή υπάρχει.

 

Τί εξετάσεις πρέπει να κάνω;

Πέραν του τακτικού υπερηχοκαρδιογραφικού ελέγχου θα πρέπει να γίνεται ηλεκτροκαρδιογράφημα.

Στον πλαίσια προαθλητικού ελέγχου, θα πρέπει να διενεργείται τεστ κόπωσης και Holter Ρυθμού 24-ώρου, ενώ αν υπάρχουν ευρήματα στο ηλεκτροκαρδιογράφημα (αρνητικά Τ στο κατώτερο τοίχωμα, έκτακτες συστολές με προέλευση από την αριστερή κοιλία) θα πρέπει να διενεργηθεί και μαγνητική τομογραφία καρδιάς.

 

Κάθε πότε πρέπει να ελέγχομαι;

Οι τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες συνιστούν τον επανέλεγχο κάθε  ~3 έτη. Αν συνυπάρχει ανεπάρκεια μιτροειδούς, το διάστημα αυτό καλό είναι να γίνεται πιο συχνό. Άμεση επανεκτίμηση απαιτείται επί εμφάνισης συμπτωμάτων.

 

Πρόπτωση μιτροειδούς και συμμετοχή σε άσκηση.

Η γενικά καλοήθης πρόγνωση της πρόπτωσης μιτροειδούς, δεν απαγορεύει τη συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες ακόμα και αν συνυπάρχει μικρού ή μετρίου βαθμού ανεπάρκεια μιτροειδούς υπό την προϋπόθεση ότι ο παραπάνω έλεγχος δεν έχει αναδείξει στοιχεία αυξημένου κινδύνου.

Επί σοβαρής ανεπάρκειας μιτροειδούς απαγορεύεται η έντονη άσκηση, ενώ για ηπιότερες μορφές υπάρχουν διάφοροι περιορισμοί με βάση τα εξατομικευμένα χαρακτηριστικά.

 

Πρόπτωση Μιτροειδούς και Οδοντίατρος.

Οι τρέχουσες οδηγίες (2015, Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία) κατατάσσουν την πρόπτωση μιτροειδούς ως ενδιαμέσου κινδύνου για λοιμώδη ενδοκαρδίτιδα, δηλαδή ο κίνδυνος είναι κάπως αυξημένος σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Παρόλαυτά, οι ίδιες οδηγίες αποτρέπουν την χορήγηση χημειοπροφύλαξης (προληπτικής αντιβιοτικής αγωγής) επί οδοντιατρικών επεμβάσεων. Ωστόσο, τονίζεται ο ρόλος της ανάγκης για καλή στοματική υγιείνη.

 

Πρόπτωση Μιτροειδούς και Εγκυμοσύνη.

Η μεμονωμένη πρόπτωση μιτροειδούς, χωρίς χαρακτηριστικά υψηλού κινδύνου, κατατάσσεται στην Κατηγορία Ι κατά της τροποποιημένη κλίμακα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Θεωρείται ότι δεν αυξάνει το κίνδυνο θνητότητας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ενώ ίσως ορισμένες φορές υπάρχει ελάχιστη αύξηση της νοσηρότητας (2,5-5%). Η εγκυμοσύνη μπορεί να ολοκληρωθεί σε επίπεδο τοπικού νοσοκομείου, ενώ απαιτείται καρδιολογικός έλεγχος 1-2 φορές κατά τη διάρκεια αυτής.

 

Υπάρχει λόγος να έχω άγχος;

Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας είναι για τους περισσότερους ανθρώπους μία καλοήθης κατάσταση που δεν πρόκειται να αλλάξει τη ζωή τους και να τους απασχολήσει πέραν των πλαισίων μίας τακτικής αραιής παρακολούθησης. Δεν υπάρχει κανένας λόγος για άγχος.