ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΚΟΛΠΙΚΗΣ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗΣ (ABLATION)

Κατάλυση Κολπικής Μαρμαρυγής

Γράφει ο Δημήτριος Βραχάτης, Ειδικός Καρδιολόγος, Διδάκτωρ Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

 

Τί είναι η κατάλυση (ablation) κολπικής μαρμαρυγής;

Η κατάλυση κολπικής μαρμαρυγής (atrial fibrillation ablation) αναφέρεται συχνά και ως απομόνωση πνευμονικών φλεβών (pulmonary vein isolation). Πρόκειται για μια επεμβατική πράξη η οποία διενεργείται σε ασθενείς που πάσχουν από κολπική μαρμαρυγή εφόσον ο θεράπων καρδιολόγος έχοντας λάβει υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενούς αποφασίσει να ακολουθηθεί η στρατηγική ελέγχου ρυθμού.

 

Πώς πραγματοποιείται;

Για την πραγματοποίηση της διενεργείται παρακέντηση στελέχους περιφερικής φλέβας (μηριαία φλέβα). Ακολούθως ο επεμβατικός ηλεκτροφυσιολόγος προωθεί ειδικούς καθετήρες στο δεξιό κόλπο της καρδιάς (εκεί όπου καταλήγει δηλαδή το φλεβικό δίκτυο), διενεργεί διαφραγματοστομία (δημιουργεί δηλαδή μία μικρή οπή στο μεσοκολπικό διάφραγμα) και έτσι αποκτά πρόσβαση στον αριστερό κόλπο.

Στον αριστερό κόλπο εκβάλουν οι πνευομονικές φλέβες (επιστρέφουν οξυγονωμένο αίμα από τους πνεύμονες στην καρδιά – οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν 4 πνευμονικές φλέβες). Ο ιατρός προωθεί τους ειδικούς καθετήρες εντός του άντρου των πνευμονικών φλεβών και εφαρμόζει τις θεραπείες. Οι θεραπείες αυτές αποσκοπούν στο να καταστρέψουν τα σημεία επαφής του ιστού του κολπικού μυοκαρδίου με αυτό των πνευμονικών φλεβών.

 

Υπάρχουν πολλές τεχνικές κατάλυσης;

Σήμερα έχουμε στη διάθεση μας σειρά διαφορετικών τεχνικών για την πραγματοποίηση της απόμόνωσης των πενυμονικών φλεβών (pulmonary vein isolation – PVI).

Ιστορικά, πρώτη μέθοδος που εφαρμόσθηκε ήταν η χρήση κυκλοτερών καθετήρων που εφαρμόζουν ραδιοσυχνότητες στο άκρο τους (radiofrequency– RF). Πέραν της κατάλυσης με ραδιοσυχνότητες, εφαρμόζεται επίσης η κρυοκατάλυση με μπαλόνι (balloon cryoablation). Οι τεχνικές αυτές είναι γενικά ισοδύναμες.

Η εμπειρία του χειριστή και οι ιδιαιτερότητες του κάθε ασθενή οδηγούν στην τελική επιλογή μεθόδου. Επιπλόεν, αναπτύσσονται και άλλες τεχνικές όπως αυτή της κατάλυσης με χρήση laser – οι οποίες διατηρούν όμως τη βασική θεραπευτική φιλοσοφία.

 

Ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας;

Η αποτελεσματικότητα της εφαρμογής κατάλυσης κολπικής μαρμαρυγής στη διατήρηση φλεβοκομβικού ρυθμού (η οποία ορίζεται αυστηρά ως απουσία οποιουδήποτε επεισοδίου κολπικής μαρμαρυγής) μετά τους πρώτους 2-3 μήνες από την επέμβαση ανέρχεται σε 60-70%.

 

Υπάρχει περίπτωση να χρειαστεί επανάληψη της κατάλυσης;

Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί επαναληπτική επέμβαση. Στις επανεπεμβάσεις αναζητούνται και επιπλέον «σημεία θεραπείας», πέραν των πνευμονικών φλεβών. Αυτό θα το συζητήσετε με τον καρδιολόγο σας, βάσει των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και του ιστορικού σας.

 

Πότε υπάρχουν μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας;

Τα οφέλη από την επέμβαση όσον αφορά την πιθανότητα διατήρησης φλεβοκομβικού ρυθμού είναι μεγαλύτερα όσο νωρίτερα πραγματοποιηθεί η επέμβαση στη φυσική πορεία της νόσου. Αυτό συμβαίνει διότι όσο πιο παρατεταμένο είναι το φορτίο της κολπικής μαραμρυγής, τόσο περισσότερες είναι οι ηλεκτροανατομικές μεταβολές του μυοκαρδίου.

 

Έπαθα ξανά κολπική μαρμαρυγή, η κατάλυση ήταν «άχρηστη»;

Όχι, τα τελευταία χρόνια τα διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν ότι οφέλη από την επέμβαση αυτή μπορεί να έχουν και ασθενείς στους οποίους δε θα υπάρξει επιτυχία με την έννοια της απόλυτης απουσίας της κολπικής μαρμαρυγής. Τα οφέλη προκύπτουν από:

  • τη μείωση της συμπτωματολογίας (αίσθημα παλμών, δύσπνοια, θωρακικό πόνο, ζάλη, τάση για λιποθυμία κ.α.),
  • τη μείωση του συνολικού φορτίου της κολπικής μαρμαρυγής (δηλαδή του ποσοστού του χρόνου κατά την οποία ο καρδιακός ρυθμός είναι κολπική μαρμαρυγή έναντι του φυσιολογικού φλεβοκόμβου) ,
  • τη μείωση της μέσης καρδιακής συχνότητας και
  • τη μείωση των έκτακτων εισαγωγών στο νοσοκομείο.

 

Ποιοι πρέπει να κάνουν κατάλυση κολπικής μαρμαρυγής;

Σήμερα η επίσημη ένδειξη της επέμβασης αναφέρεται σε ασθενείς με παροξυσμική κολπική μαρμαρυγή μετά την αποτυχία διατήρησης ρυθμού με φαρμακευτικά μέσα. Προβλέπεται ωστόσο και η εφαρμογή της και ως πρώτης γραμμής θεραπεία μετά από επιλογή του ασθενούς.

Σε κάθε περίπτωση οι αποφάσεις λαμβάνονται μετά από εξατομικευμένη αξιολόγηση των συμπτωμάτων, των ανατομικών χαρακτηριστικών και του ιστορικού του κάθε ασθενούς.

 

Ποιοι δεν πρέπει να κάνουν την επέμβαση;

Η επέμβαση δεν συνιστάται σε ασθενείς στους οποίους η κολπική μαρμαρυγή είναι χρόνια, έχει επιτευχθεί ικανοποιητικός έλεγχος συχνότητας (πόσο γρήγορα χτυπάει η καρδιά) και συμπτωμάτων.

 

Χρειάζεται προετοιμασία για την επέμβαση;

Για την επέμβαση δεν χρειάζεται ιδιαίτερη προετοιμασία. Το ίδιο πρωί, όπως σε όλες τις επεμβατικές πράξεις δεν πρέπει να καταναλωθεί τροφή. Η φαρμακευτική αγωγή συνήθως δεν τροποποιείται, με εξαίρεση τα αντιπηκτικά φάρμακα για τα οποία θα σας ενημερώσει ο καρδιολόγος σας. Εάν πρόκειται για νέο άτομο που δε λαμβάνει χρονίως αντιπηκτικά, τότε θα πρέπει να έχει λάβει για τουλάχιστον 3 εβδομάδες

 

Η επέμβαση γίνεται με αναισθησία;

Στα περισσότερα κέντρα η επέμβαση γίνεται υπό τοπική μόνον αναισθησία. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ήπια μέθη, αλλά όχι γενική αναισθησία.

 

Υπάρχουν επιπλοκές;

Οι επεμβάσεις κατάλυσης κολπικής μαρμαρυγής είναι γενικά ασφαλείς επεμβάσεις, ωστόσο όπως σε κάθε επεμβατική πράξη υπάρχουν κίνδυνοι όπως:

  • περιεπεμβατικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (<1%)
  • διάφορες ελάσσονες επιπλοκές σε αντίστοιχα ποσοστά (~1-2%).
  • θάνάτος (<0,2%),

 

Τα πιθανά οφέλη από την επέμβαση και οι κίνδυνοι αυτής συνοπολογίζονται πάντοτε πριν ληφθούν οι τελικές αποφάσεις.

 

Tί συμβαίνει με τα αντιπηκτικά φάρμακα μετά την επέμβαση;

Δυστυχώς, με βάση τους σημερινούς κανόνες της ιατρικής, η αντιπηκτική αγωγή συνεχίζεται κανονικά (βάσει της κλίμακας πιθανού θρομβωτικού επεισοδίου) ανεξαρτήτως της επιτυχίας της επέμβασης κατάλυσης.

 

Tί συμβαίνει με τα αντιαρρυθμικά φάρμακα μετά την επέμβαση;

Συνήθως χορηγούνται για 2-3 μήνες μετά την επέμβαση (καλείται και blanking period) και ακολούθως διακόπτονται. Σε κάθε περίπτωση οι αποφάσεις εξατομικεύονται.

 

Τί άλλο πρέπει να προσέξω μετά την επέμβαση;

Ο/η ασθενής με κολπική μαρμαρυγή, πέραν της φαρμακευτικής αγωγής και της θεραπευτικής κατάλυσης στην οποία πιθανώς θα υποβληθεί, για να έχει καλύτερα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα θα πρέπει να ακολουθεί καλές υγιεινοδιαιτητικές πρακτικές (π.χ. φυσική άσκηση, αποφυγή αλκοόλ, αποφυγή καπνίσματος), να έχει ρυθμισμένη αρτηριακή πίεση, επίπεδα χοληστερόλης και σακχάρου στο αίμα.