ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ - ΥΨΗΛΗ ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ

Δυσλιπιδαιμία | Χοληστερίνη | Χοληστερόλη

Γράφει ο Δημήτριος Βραχάτης, Ειδικός Καρδιολόγος, Διδάκτωρ Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

 

Τί είναι η δυσλιπιδαιμίες;

Η διαταραχή του επιπέδων των της χοληστερόλης (ή χοληστερίνης) και των λιπιδίων στο αίμα καλείται δυσλιπιδαιμία.

Η χοληστερίνη είναι μία ακόρεστη στερόλη  που ανήκει στην κατηγορία των λιπιδίων, αποτελεί βασικό συστατικό της κυτταρικής μεμβράνης και είναι απαραίτητη για την φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού.

Γιατί είναι κακή η υψηλή χοληστερόλη (χοληστερίνη);

Οι διάφοροι τύποι δυσλιπιδαιμίας τελικά συμβάλουν στην ανάπτυξη αθηροσκληρωτικών πλακών στο τοίχωμα των αρτηριών, μείωση του αυλού τους ή και απόφραξη τους. Το φαινόμενο αυτό μπορεί να αναφέρεται σε οποιοδήποτε σημείο του αρτηριακού δένδρου αλλά είναι κρίσιμης σημασίας όταν πρόκειται για τις αρτηρίες που αιματώνουν το μυοκάρδιο (στεφανιαίες αρτηρίες) ή τις αρτηρίες που διοχετεύουν αίμα στον εγκέφαλο (π.χ. καρωτίδες).

Τα υψηλά επίπεδα χοληστερίνης μπορεί, δηλαδή, να προκαλέσουν μακροπρόθεσμα στεφανιαία νόσο και έμφραγμα του μυοκαρδίου, νόσο των καρωτίδων και εγκεφαλικό επεισόδιο, περιφερική αρτηριοπάθεια και διαλείπουσα χωλότητα (πόνο κατά τη βάδιση).

Που οφείλονται;

Οι δυσλιπιδαιμίες οφείλονται κυρίως:

  • σε γενετικούς παράγοντες (κληρονομικότητα),

αλλά μπορεί να είναι αποτέλεσμα και μιας σειράς από άλλες καταστάσεις όπως:

  • ο σακχαρώδης διαβήτης,
  • ο υποθυρεοειδισμός,
  • το νεφρωσικό σύνδρομο,
  • η υπερκατανάλωση αλκοόλ,
  • η παχυσαρκία,
  • το σύνδρομο Cushing
  • η καθιστική ζωή.

Τί είναι οι λιποπρωτείνες;

Οι λιποπρωτεΐνες αποτελούν μεταφορείς των λιπιδίων με σκοπό την παραγωγή ενέργειας, την αποθήκευση τους, την παραγωγή στεροειδών ορμονών καθώς και την παραγωγή χολικών οξέων. Οι λιποπρωτεΐνες αποτελούνται από:

  • εστεροποιημένη και μη χοληστερόλη (παράγεται στο ήπαρ, τον εγκέφαλο, το έντερο),
  • τριγλυκερίδια (TG),
  • φωσφολιπίδια και
  • απολιποπρωτεΐνες.

Ποιοι είναι οι τύποι των λιποπρωτεϊνών;

Στο περιφερικό αίμα αναγνωρίζονται οι εξής λιποπρωτεΐνες:

  • τα χυλομικρά, η πολύ χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη (VLDL)
  • η χαμηλής πυκνότητα λιποπρωτεΐνη (LDL), γνωστή και ως «κακή» χοληστερόλη
  • η ενδιάμεση πυκνότητα λιποπρωτεΐνη (IDL)
  • η λιποπρωτεΐνη-a [Lp(a)] και
  • η υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη (HDL), γνωστή και ως «καλή χοληστερόλη».

Ποιος είναι ο ρόλος της «κακής» χοληστερόλης (LDL);

Η LDL έχει ως κύριο ρόλο τη μεταφορά χοληστερόλης προς τους ιστούς, για αυτό και συχνά αποκαλείται «κακή».

Ποιος είναι ο ρόλος της «καλής» χοληστερόλης (HDL);

Η HDL χρησιμεύει για την απομάκρυνση της χοληστερόλης από τους ιστούς, για αυτό και αποκαλείται συχνά «καλή».

 

Ποιός είναι ο ρόλος της VLDL;

Η VLDL χρησιμεύει για την μεταφορά των τριγλυκεριδίων (TG).

Τί είναι η λιποπρωτεΐνη-α [Lp(a)];

Η λιποπρωτεΐνη-α [Lp(a)] είναι ένα μόριο που ομοιάζει με την LDL αλλά με διαφορετική απολιποπρωτεΐνη. Συνδέεται παθοφυσιολογικά με την ανάπτυξη αγγειακής νόσου (στεφανιαίας νόσου, περιφερικής αρτηριοπάθειας) και αορτικής στένωσης, αλλά μέχρι σήμερα η παρέμβαση στα επίπεδα της δεν έδειξε αναστροφή του καρδιαγγειακού κινδύνου.

Τα επίπεδα της είναι σταθερά δια βίου και καθορίζονται από γενετικούς παράγοντες. Επίπεδα >50 mg/dl θεωρείται ότι σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο.

Κάνει η υψηλή χοληστερίνη συμπτώματα;

Όχι, τα επίπεδα των λιπιδίων στην κυκλοφορία του αίματος δεν κάνουν συμπτώματα – πρόκειται για μία σιωπηρή νόσο, η οποία όμως αυξάνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Η όποια συμπτωματολογία μπορεί να σχετιστεί μόνο με τις νόσους που έμμεσα προκαλούν.

Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα σημάδια στο σώμα τα οποία θα μπορούσαν να σχετίζονται με υψηλές τιμές χοληστερίνης:

  • ξανθελάσματα (κιτρινωπά σημεία στο δέρμα γύρω από τα βλέφαρα)
  • ξανθώματα (κιτρινωπές «πλάκες» στο δέρμα στους τένοντες)
  • γεροντότοξο (αποχρωματισμός -άσπρος ή γκρι- στην περιφέρεια της κόρης των οφθαλμών).

Πως θεραπεύεται – Πώς «κατεβαίνει» η υψηλή χοληστερίνη;

Οι παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των δυσλιπιδαιμιών περιλαμβάνουν:

  • την άμεση και οριστική διακοπή του καπνίσματος,
  • την σωματική άσκηση,
  • τη βελτίωση της διατροφής και
  • φαρμακευτικά μέτρα.

Ποιος είναι ο στόχος της θεραπείας;

Σήμερα θεραπευτικό στόχο αποτελεί πρακτικά η LDL με σκοπό την μείωση τον επιπέδων της.

Τα όρια για την έναρξη θεραπείας αλλά και ο τελικός στόχος εξαρτάται από τον εκτιμώμενο δεκαετή κίνδυνο για δυσμενή καρδιαγγειακά συμβάντα βάσει του οποίου οι ασθενείς κατατάσσονται σε διαφορετικές κατηγορίες. Ο κίνδυνος αυτός υπολογίζεται από τον καρδιολόγο και επανεκτιμάται τακτικά.

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας (2019) οι στόχοι για την LDL διαμορφώνονται ως εξής:

  • Άτομα Χαμηλού Κινδύνου: <116 mg/dL
  • Άτομα Μετρίου Κινδύνου <100 mg/dL
  • Άτομα Υψηλού Κινδύνου <70 mg/dL
  • Άτομα Πολύ Υψηλού Κινδύνου <55 mg/dL

Πώς θα ξέρω αν έχω υψηλή χοληστερίνη;

Η απάντηση είναι πολύ εύκολη και δίνεται μέσα από μία εξέταση αίματος. Ωστόσο, οι «φυσιολογικές» τιμές δεν είναι ίδιες για όλους τους ανθρώπους, αλλά καθορίζονται από τον εξατομικευμένο καρδιαγγειακό κίνδυνο. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον καρδιολόγο σας. Συχνά τα φυσιολογικά όρια που αναγράφονται στις απαντήσεις των μικροβιολογικών εργαστηρίων δεν είναι ενημερωμένα, αλλά ακόμα και να είναι απαιτείται αναλυτικό ιστορικό για να υπολογιστεί η κατηγορία στην οποία ανήκετε.

Ποια φάρμακα χορηγούνται για την «χοληστερίνη»;

Οι θεραπευτικές παρεμβάσεις περιλαμβάνουν κατά κανόνα φάρμακα που ονομάζονται στατίνες ως μονοθεραπεία ή σε συνδυασμό με εζετιμίμπη, έναν αναστολέα πρόσληψης χοληστερόλης.

Οι στατίνες πέραν των δράσεων τους στα επίπεδα των λιπιδίων έχουν και άλλες ευεργετικές δράσεις, τις λεγόμενες πλειοτροπικές αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές δράσεις.

Για περιπτώσεις πολύ υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου, στις οποίες ο δεν επιτυγχάνεται ο στόχος με χορήγηση στατίνης και εζετιμίμπης είναι η δυνατή η χορήγηση μονοκλωνικών αντισωμάτων σε ενέσιμη μορφή (αναστολείς PCSK-9).

Τί αλλάζει στη θεραπεία σε περίπτωση εγκυμοσύνης;

Σε περίπτωση εγκυμοσύνης τα μόνα φάρμακα που επιτρέπονται είναι οι αναστολείς δέσμευσης χολικών οξέων, καθώς δεν απορροφώνται στη συστηματική κυκλοφορία.

 

Θέλω να μάθω περισσότερα για τις τροφές που μειώνουν τη χοληστερόλη!

Περισσότερες πληροφορίες για τις διατροφικές συνήθειες που μειώνουν την κακή χοληστερόλη μπορείτε να βρείτε στο παρακάτω άρθρο πατώντας τον σύνδεσμο.