HOLTER ΡΥΘΜΟΥ

Γράφει ο Δημήτριος Βραχάτης, Ειδικός Καρδιολόγος, Διδάκτωρ Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Τί είναι το Holter Ρυθμού ;

Το Holter Ρυθμού ή Holter Ηλεκτροκαρδιογραφήματος ή Holter Καρδιάς ή Καταγραφέας Ρυθμού είναι μία εξέταση με την οποία καταγράφεται παρατεταμένα (24, 48 ή περισσότερες ώρες) η ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς. Η εξέταση αυτή φέρει το όνομα του εφευρέτη της, του Αμερικάνου φυσικού   Norman J. Holter  που την επινόησε το 1949.

Πότε χρειάζεται το Holter Ρυθμού;

Η εξέταση αυτή μπορεί να απαιτηθεί στα πλαίσια:

• διερεύνησης αισθήματος παλμών (αισθητός χτύπος της καρδιάς ή αίσθημα «φτερουγίσματος»), 
• διερεύνησης λιποθυμικών ή προ-λιποθυμικών επεισοδίων, 
• διερεύνησης επεισοδίων ζάλης,
• διάγνωσης ή παρακολούθησης αρρυθμιών όπως η κολπική μαρμαρυγή, 
• έγκαιρης διάγνωσης επικίνδυνων για τη ζωή αρρυθμιών σε ασθενείς υψηλού αρρυθμιολογικού κινδύνου (π.χ. σε ασθενείς που πάσχουν από στεφανιαία νόσο), 
• καθορισμού φορτίου έκτακτων συστολών, 
• διάγνωσης βραδυαρρυθμιών, 
• παρακολούθηση της καρδιακής συχνότητας σε ασθενείς που λαμβάνουν βραδυαρρυθμικά φάρμακα και άλλες καταστάσεις.

Τί δείχνει το Holter Ρυθμού;

Η εξέταση αυτή μας δίνει πληροφορίες για την καρδιακή συχνότητα, τον καρδιακό ρυθμό καθώς και για την ύπαρξη έκτακτων συστολών. Με τον τρόπο αυτό διαγιγνώσκονται ή παρακολουθούνται διάφορες αρρυθμίες.

Αν και η διάρκεια ενός Holter καρδιακού ρυθμού είναι σαφώς μεγαλύτερη από αυτή ενός απλού ηλεκτροκαρδιογραφήματος είναι αρκετά συχνό το φαινόμενο να μην καταφέρει να θέσει διάγνωση διότι η αρρυθμία που υποψιαζόμαστε ή γνωρίζουμε ότι υπάρχει δεν συνέβη κατά το διάστημα αυτό. 

Στην περίπτωση αυτή η λύση είναι να επαναληφθεί η εξέταση μία ή περισσότερες φορές ή κατά την κρίση του ιατρού να εμφυτευθεί συσκευή συνεχούς καταγραφής (loop recorder) της καρδιακής δραστηριότητα η οποία έχει διάρκεια ζωής 2 – 3 έτη. 

Η κλινική υποψία και η διαφορική διαγνωστική κατευθύνουν τον καρδιολόγο σε επιπλέον έλεγχο (π.χ. ηλεκτροφυσιολογική μελέτη) αναλόγως των ευρημάτων και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του κάθε ασθενή.

Πώς γίνεται η τοποθέτηση και τί περιλαμβάνει το Holter Ρυθμού;

Η τοποθέτηση του Holter διαρκεί μερικά μόλις λεπτά. Για την τοποθέτηση του ο/η εξεταζόμενος θα χρειαστεί να αποκαλύψει το θώρακα του/της.

Η εξέταση διενεργείται με τη χρήση συσκευών που αποτελούνται από μία κεντρική μονάδα (πολύ μικρού βάρους, που τοποθετείται σε ειδική θήκη) και 5-7 ηλεκτρόδια (καλώδια) που ξεκινούν από αυτή και καταλήγουν σε ειδικά αυτοκόλλητα (patch) τα οποία τοποθετούνται στο πρόσθιο θωρακικό τοίχωμα. Η κεντρική μονάδα καταγράφει το την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς, όπως περίπου και ένας ηλεκτροκαρδιάφος με τη διαφορά ότι το κάνει παρατεταμένα και ο ασθενής δεν είναι αναγκαίο να παραμένει στο χώρο του εξεταστηρίου, αλλά επιστρέφει στην καθημερινότητα του.

Πού γίνεται η τοποθέτηση του Holter Ρυθμού;

Η τοποθέτηση γίνεται συνήθως στο ιατρείο. Ωστόσο όταν ο εξεταζόμενος δε μπορεί να μετακινηθεί, μπορεί να τοποθετηθεί στο σπίτι.

Τί πρέπει να προσέξω όταν φοράω Holter  Ρυθμού;

Το Holter ρυθμού ανάλογα με τις προδιαγραφές της συσκευής μπορεί να καταγράφει για 24 ή 48 ώρες ή και μεγαλύτερα διαστήματα. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης ο ασθενής καλείται να ακολουθήσει τις συνήθεις του δραστηριότητες και να σημειώσει την ώρα που πιθανώς παρουσιάσει κάποιο σύμπτωμα. Οι σύγχρονες συσκευές υποστηρίζουν το «σημάδεμα» της χρονικής στιγμής του συμπτώματος από τον ασθενή με το πάτημα ενός ειδικού κουμπιού.

Δεν χρειάζεται να προσέξετε κάτι ιδιαίτερο, με την εξαίρεση ότι κατά τη διάρκεια της εξέτασης δεν μπορείτε να κάνει μπάνιο διότι θα προκληθεί ζημιά στη συσκευή (καθώς συνήθως δεν είναι αδιάβροχη). Όπως είναι αναμενόμενο, ο ασθενής πρέπει να μη μετακινήσει τα ηλεκτρόδια καθ’όλη τη διάρκεια της εξέτασης.

Επίσης, αν και οι σύγχρονες συσκευές έχουν μικρό μέγεθος, καλό είναι να φοράτε φαρδιά / άνετα ρούχα ώστε να μην σας ενοχλούν τα ηλεκτρόδια και η συσκευή.

Χρειάζεται κάποια προετοιμασία πριν το Holter Ρυθμού;

Δεν απαιτείται ειδική προετοιμασία για τη διενέργεια της εξέτασης αν και η αυξημένη τριχοφυΐα στο θώρακα στους άνδρες ενίοτε δημιουργεί πρόβλημα στη σταθεροποίηση των patch (αυτοκόλλητα) με τα οποία συνδέονται τα ηλεκτρόδια (καλώδια). Στην περίπτωση αυτή απαιτείται μερική τοπική αποτρίχωση ώστε να παραμείνουν σταθερά τα ηλεκτρόδια. 

Επίσης, δεδομένου ότι κατά τη διάρκεια της εξέταση δεν επιτρέπεται το μπάνιο, καλό είναι αυτό να έχει γίνει πριν το ραντεβού. 

Όσον αφορά την φαρμακευτική αγωγή, συνήθως δεν διακόπτεται εκτός αν συστήσει διαφορετικά ο γιατρός.

Πώς και πότε γίνεται η αφαίρεση του Holter Ρυθμού;

Όταν ολοκληρωθεί το προκαθορισμένο διάστημα καταγραφής τότε αφαιρούνται τα ηλεκτρόδια από το σώμα του ασθενούς. Τη διαδικασία αφαίρεσης κάνει είτε ο/η εξεταζόμενος είτε ο ιατρός – θα έχετε λάβει αντίστοιχες αναλυτικές οδηγίες. Ακολούθως, ο καρδιολόγος συνδέει τη κεντρική μονάδα με έναν υπολογιστή και μεταφέρει τα δεδομένα. 

Αποτελέσματα Holter Ρυθμού

Ο καρδιολόγος με τη χρήση ειδικού λογισμικού αναλύει την πλήρη καταγραφή και αναζητεί πιθανώς σημαντικά κλινικά συμβάντα κατά το διάστημα αυτό. Επίσης μελετά ξεχωριστά τις χρονικές στιγμές που πιθανώς υπέδειξε ο ασθενής.

Η διαδικασία αυτή υποστηρίζεται από ηλεκτρονικό υπολογιστή, αλλά δεν είναι αυτόματη. Άρα τα αποτελέσματα δεν προκύπτουν άμεσα, αλλά μόνο μετά από την επεξεργασία και γνωμάτευση από τον ιατρό. Η διαδικασία αυτή συχνά είναι χρονοβόρος. Η τελική απάντηση (έκθεση διάγνωσης) δίδεται συνήθως την επόμενη ημέρα.

Το γεγονός ότι η διαδικασία δεν είναι αυτόματη αναδεικνύει τη σημασία του ανθρώπινου παράγοντα. Δηλαδή, ο καρδιολόγος που κάνει την επεξεργασία και τελική διάγνωση έχει σημασία να γνωρίζει για ποιο λόγο διενεργείται η εξέταση και τι είδος αρρυθμίας αναζητά. Το Holter ρυθμού δεν αποτελεί μία εξέταση που με αυτόματο τρόπο προκύπτει ένα «νούμερο από το μηχάνημα». Συνεπώς, η διενέργεια από τον θεράποντα ιατρό αποτελεί πλεονέκτημα σε σχέση με μία εξέταση που γίνεται «απρόσωπα» σε ένα διαγνωστικό κέντρο.

Υπάρχει κάποιος κίνδυνος από το Holter Ρυθμού;

Το Holter Ρυθμού είναι μη επεμβατική διαδικασία που δε συνεπάγεται σημαντικούς κινδύνους. Η εξέταση είναι απολύτως ανώδυνη (δεν υπάρχει πόνος). Πολύ σπάνια μπορεί να παρατηρηθεί ερεθισμός του δέρματος από τα αυτοκόλλητα patch που συνδέονται με τα ηλεκτρόδια.