Κολπική μαρμαρυγή και πρόληψη: πρακτικός οδηγός

Η κολπική μαρμαρυγή (AFib) είναι μια πολύ γνωστή καρδιακή αρρυθμία που πλήττει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και χαρακτηρίζεται από γρήγορο και ακανόνιστο χτύπο της καρδιάς. Η πάθηση αυτή όχι μόνο αυξάνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου και καρδιακής ανεπάρκειας, αλλά περιπλέκει και τη διαχείριση άλλων παθήσεων που ενδέχεται να συνυπάρχουν, όπως η υπέρταση και ο διαβήτης.

Η κολπική μαρμαρυγή προκύπτει από διαταραχές στο ηλεκτρικό σύστημα της καρδιάς, οι οποίες οδηγούν σε ακανόνιστους και συχνά γρήγορους καρδιακούς χτύπους. Οι διαταραχές αυτές μπορεί να προκαλέσουν κακή ροή του αίματος και συχνά γίνονται αντιληπτές από τους ασθενείς ως αίσθημα παλμών ή φτερούγισμα στο στήθος.

Αιτίες και παράγοντες κινδύνου

Τα αίτια της κολπικής μαρμαρυγής δεν έχουν αποσαφηνιστεί πλήρως. Ωστόσο, μια σειρά καταστάσεων έχει παρατηρηθεί ότι συνδέονται με αυξημένη συχνότητα εμφάνισής της. Οι καταστάσεις αυτές είναι συνήθως:

Ηλικία
Αρρύθμιστη αρτηριακή υπέρταση
Βαλβιδοπάθειες (ιδίως στένωση ή ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας)
Καρδιακή Ανεπάρκεια
Στεφανιαία Νόσος
Μυοκαρδιοπάθειες (π.χ. διατατική, υπερτροφική)
Χρόνια Αναπνευστική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας
Παχυσαρκία
Υπερθυρεοειδισμός ή υποθυρεοειδισμός
Κατανάλωση αλκοόλ

Η αλληλεπίδραση αυτών των παραγόντων συμβάλλει στον υψηλότερο επιπολασμό της κολπικής μαρμαρυγής στον γενικό πληθυσμό, αναδεικνύοντας την ανάγκη για στοχευμένες στρατηγικές πρόληψης.

Συμπτώματα και διάγνωση

Τα συμπτώματα της κολπικής μαρμαρυγής μπορεί να διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή, αλλά συνήθως περιλαμβάνουν αίσθημα παλμών της καρδιάς, εύκολη κόπωση, πόνος στον θώρακα, μειωμένη ικανότητα άσκησης, λιποθυμία, ζάλη και δύσπνοια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η κολπική μαρμαρυγή μπορεί να είναι ασυμπτωματική και να διαπιστωθεί μόνο μέσω των συνηθισμένων φυσικών εξετάσεων ή ενός ηλεκτροκαρδιογραφήματος. Η κολπική μαρμαρυγή διαγιγνώσκεται με τη διενέργεια ηλεκτροκαρδιογραφήματος, παρακολούθηση με Holter, ενώ σε πιο σοβαρά περιστατικά ενδέχεται να χρειαστούν και πιο προηγμένες εξετάσεις.

Πώς μπορείτε να προλάβετε την κολπική μαρμαρυγή;

Η πρόληψη της κολπικής μαρμαρυγής περιλαμβάνει την αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου τόσο μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής όσο και ιατρικών παρεμβάσεων.

Αντιμετώπιση της παχυσαρκίας

Έρευνες έχουν δείξει μια σαφή σχέση μεταξύ του δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) και του κινδύνου εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής. Η παχυσαρκία οδηγεί σε ανατομικές και φυσιολογικές αλλαγές στην καρδιά, όπως η δυσκαμψία και η διάταση του αριστερού κόλπου, οι οποίες δημιουργούν προδιάθεση για ακανόνιστους καρδιακούς ρυθμούς. Η παχυσαρκία μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά με:

Την υιοθέτηση μιας θρεπτικής και ισορροπημένης διατροφής, όπως η μεσογειακή διατροφή, η οποία είναι γνωστή για τα οφέλη της στην υγεία της καρδιάς.
Ενσωμάτωση τακτικής σωματικής δραστηριότητας, με στόχο τουλάχιστον 150 λεπτά άσκησης μέτριας έντασης την εβδομάδα.
Τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους, ώστε να μειωθεί η καταπόνηση της καρδιάς και να μειωθεί ο κίνδυνος για κολπική μαρμαρυγή.

Σωματική άσκηση

Η σωματική αδράνεια συνδέεται άμεσα με τη συχνότητα εμφάνισης της κολπικής μαρμαρυγής. Αντίθετα, η τακτική άσκηση όχι μόνο βοηθά στη διαχείριση του βάρους αλλά προάγει και την υγεία της καρδιάς.

Επιλέξτε δραστηριότητες που σας ευχαριστούν για να κάνετε την άσκηση μια βιώσιμη συνήθεια.
Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας πριν ξεκινήσετε ένα νέο πρόγραμμα άσκησης, ιδίως αν έχετε ήδη διαγνωστεί με κολπική μαρμαρυγή. Είναι πολύ σημαντικό να αποφεύγετε να αυξάνετε υπερβολικά τον ρυθμό της καρδιάς κατά τη διάρκεια της άσκησης.

Περιορισμός του αλκοόλ

Η κατανάλωση αλκοόλ είναι γνωστός παράγοντας που ευθύνεται για τα επεισόδια κολπικής μαρμαρυγής. Συστήνεται στους ασθενείς που διατρέχουν κίνδυνο εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής να ελαχιστοποιήσουν την κατανάλωση αλκοόλ και να διατηρούν την ενυδάτωση του οργανισμού τους.

Διαχείριση του διαβήτη και της υπέρτασης

Τόσο ο διαβήτης όσο και η υπέρταση συμβάλλουν σημαντικά στον κίνδυνο εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής. Ο αυστηρός έλεγχος των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και της αρτηριακής πίεσης μπορεί να μειώσει σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής. Διάφορες προσεγγίσεις στη διαχείριση αυτών των καταστάσεων, όπως οι αναστολείς SGLT2 και οι αγωνιστές του υποδοχέα GLP-1, έχουν δείξει ότι υπόσχονται όχι μόνο τη διαχείριση του διαβήτη αλλά και τη μείωση της συχνότητας εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής.

Έλεγχος της υπνικής άπνοιας

Η συσχέτιση μεταξύ της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας και της κολπικής μαρμαρυγής είναι δεδομένη. Η αποτελεσματική διαχείριση της υπνικής άπνοιας έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τα επεισόδια κολπικής μαρμαρυγής. Θεραπείες όπως η CPAP (συνεχής θετική πίεση των αεραγωγών) είναι ιδιαίτερα ευεργετικές στη μείωση της επιβάρυνσης από νυχτερινές αρρυθμίες που σχετίζονται με την υπνική άπνοια.

Η πρόληψη της κολπικής μαρμαρυγής αποτελεί μια πολύπλευρη προσέγγιση που εκτείνεται πέρα από την απλή διαχείριση των συμπτωμάτων και αφορά την αντιμετώπιση των υποκείμενων συνθηκών του τρόπου ζωής και της υγείας που συμβάλλουν στην εμφάνισή της.

Διαβάστε περισσότερα για την κολπική μαρμαρυγή στην ιστοσελίδα μας:

Γράφει ο Δημήτριος Βραχάτης, Ειδικός Καρδιολόγος, Διδάκτωρ Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.