Εργομετρική δοκιμασία κόπωσης: Πότε τη χρειαζόμαστε και τι δείχνει;

Η εργομετρική δοκιμασία κόπωσης αποτελεί μία από τις βασικότερες διαγνωστικές εξετάσεις στην καρδιολογία και χρησιμοποιείται εδώ και δεκαετίες για την εκτίμηση της καρδιακής λειτουργίας υπό πίεση. Η εξέταση αυτή επιτρέπει στους καρδιολόγους να αξιολογήσουν πώς ανταποκρίνεται η καρδιά κατά τη σωματική άσκηση, δηλαδή σε καταστάσεις αυξημένης ανάγκης για οξυγόνο και κυκλοφορία αίματος.

Η εργομετρική δοκιμασία κόπωσης βοηθά τόσο στη διάγνωση καρδιολογικών παθήσεων όσο και στην εκτίμηση της φυσικής κατάστασης ενός ατόμου. Σε αντίθεση με άλλες εξετάσεις που γίνονται σε κατάσταση ηρεμίας, η εργομετρική δοκιμασία προσομοιώνει τις πραγματικές απαιτήσεις που δέχεται η καρδιά στην καθημερινότητα ή την άσκηση.

Πότε χρειαζόμαστε την εργομετρική δοκιμασία κόπωσης

Η εργομετρική δοκιμασία κόπωσης διενεργείται σε διάφορες περιπτώσεις. Χρησιμοποιείται τόσο για διαγνωστικούς σκοπούς όσο και για προγνωστική εκτίμηση.

• Χρησιμοποιείται για τον έλεγχο ασθενών που έχουν γνωστή στεφανιαία νόσο, προκειμένου να εκτιμηθεί η εξέλιξη της κατάστασής τους ή η ανταπόκριση στη θεραπεία.
• Ακόμη, μπορεί να εφαρμοστεί σε άτομα που έχουν υποβληθεί σε αγγειοπλαστική ή χειρουργική επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης, προκειμένου να ελεγχθεί η λειτουργικότητα της καρδιάς μετά τη θεραπεία.
• Η εργομετρική δοκιμασία κόπωσης αποτελεί επίσης βασικό εργαλείο στη διαδικασία προαθλητικού ελέγχου, ιδιαίτερα σε άτομα μέσης ή μεγαλύτερης ηλικίας που ξεκινούν οργανωμένη άσκηση. Με τη βοήθειά της μπορεί να εκτιμηθεί η φυσική κατάσταση και να ανιχνευθούν πρώιμες καρδιολογικές διαταραχές.
• Τέλος, η εργομετρική δοκιμασία κόπωσης συνιστάται και για την εκτίμηση αρρυθμιών που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια κόπωσης, καθώς και για την αξιολόγηση του ελέγχου της αρτηριακής πίεσης υπό καταπόνηση.

Ποιες πληροφορίες μας δίνει η εργομετρική δοκιμασία κόπωσης

Η εργομετρική δοκιμασία κόπωσης παρέχει πλήθος πληροφοριών για την καρδιολογική κατάσταση του εξεταζομένου. Η πιο σημαντική πληροφορία αφορά την εμφάνιση σημείων ισχαιμίας, δηλαδή ανεπαρκούς αιμάτωσης της καρδιάς κατά την άσκηση. Η παρουσία τυπικών ηλεκτροκαρδιογραφικών αλλοιώσεων υποδηλώνει αυξημένο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου.

Μέσω της εξέτασης καταγράφονται επίσης οι μεταβολές στην αρτηριακή πίεση, ο καρδιακός ρυθμός και η εμφάνιση τυχόν αρρυθμιών που προκύπτουν κατά τη διάρκεια ή μετά την άσκηση.

Η εργομετρική δοκιμασία κόπωσης επιτρέπει επιπλέον τον υπολογισμό της φυσικής αντοχής, του μεταβολικού ισοδυνάμου και του συνολικού καρδιοαναπνευστικού αποθέματος του ατόμου. Όλα αυτά τα στοιχεία έχουν ιδιαίτερη σημασία τόσο για τον εντοπισμό καρδιολογικών προβλημάτων όσο και για την πρόβλεψη μελλοντικών καρδιαγγειακών συμβαμάτων.

Η δυνατότητα να παρατηρήσουμε την αντοχή, την ανάκαμψη και την προσαρμογή της καρδιάς υπό πίεση καθιστά την εργομετρική δοκιμασία κόπωσης εξαιρετικά χρήσιμη στην καθημερινή καρδιολογική πράξη.

Πόσο ασφαλής είναι η εργομετρική δοκιμασία κόπωσης

Η εργομετρική δοκιμασία κόπωσης θεωρείται ασφαλής, όταν γίνεται υπό την επίβλεψη κατάλληλα εκπαιδευμένου ιατρού. Οι κίνδυνοι σοβαρών επιπλοκών, όπως έμφραγμα ή επικίνδυνες αρρυθμίες, είναι εξαιρετικά χαμηλοί, ιδιαίτερα όταν η εξέταση πραγματοποιείται σε οργανωμένο ιατρικό περιβάλλον με κατάλληλο εξοπλισμό.

Η σωστή προετοιμασία του εξεταζόμενου, ο έλεγχος αντενδείξεων και η παρακολούθηση καθ’ όλη τη διάρκεια της εξέτασης εξασφαλίζουν την ασφάλεια και την ακρίβεια των αποτελεσμάτων.

Σε άτομα με βαριά καρδιοπάθεια ή γνωστή σοβαρή στεφανιαία νόσο, η εργομετρική δοκιμασία μπορεί να αντικατασταθεί από άλλες μορφές ελέγχου, όπως το δυναμικό υπερηχογράφημα κόπωσης ή το σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου.

Τι πρέπει να γνωρίζει ο ασθενής πριν από την εξέταση

Ο ασθενής που πρόκειται να υποβληθεί σε εργομετρική δοκιμασία κόπωσης δεν χρειάζεται ιδιαίτερη προετοιμασία, όμως καλό είναι να αποφύγει το βαρύ γεύμα πριν την εξέταση. Ενδείκνυται επίσης η αποφυγή καφέ ή διεγερτικών ουσιών για τουλάχιστον τρεις ώρες πριν την εξέταση.

Ο ιατρός θα αξιολογήσει τα φάρμακα που λαμβάνει ο ασθενής, καθώς ορισμένα, όπως οι β-αναστολείς, μπορεί να επηρεάσουν την καρδιακή απόκριση στην άσκηση.

Η εξέταση είναι ανώδυνη και το άτομο ενημερώνεται για το πρωτόκολλο που θα ακολουθηθεί. Η διάρκεια της άσκησης προσαρμόζεται στην ηλικία, τη φυσική κατάσταση και τα συμπτώματα του εξεταζόμενου.

Η εργομετρική δοκιμασία κόπωσης παρέχει ουσιαστικές πληροφορίες για τη λειτουργία της καρδιάς υπό συνθήκες φόρτου και βοηθά στην ασφαλή καθοδήγηση των θεραπευτικών αποφάσεων.

Η σωστή επιλογή του χρόνου και των ενδείξεων για τη διενέργεια της εργομετρικής δοκιμασίας κόπωσης αποτελεί καθοριστική προϋπόθεση για την αξιόπιστη αξιολόγηση της καρδιαγγειακής υγείας. Για τον λόγο αυτό, η απόφαση για τη διενέργεια της εξέτασης πρέπει να λαμβάνεται σε συνεργασία με τον θεράποντα καρδιολόγο, ο οποίος θα καθορίσει και την ακριβή διαγνωστική και προγνωστική της αξία για κάθε ασθενή ξεχωριστά.

Γράφει ο Δημήτριος Βραχάτης, Επεμβατικός Καρδιολόγος – Αρρυθμιολόγος, Διδάκτωρ Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.