Βεβαίωση Καρδιολόγου για Άθληση

Γράφει ο Δημήτριος Βραχάτης, Ειδικός Καρδιολόγος, Διδάκτωρ Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

 

Τί είναι ο προαθλητικός έλεγχος;

«Προαθλητικός έλεγχος» ή «βεβαίωση άθλησης» ή «βεβαίωση άσκησης» ή «πιστοποιητικό υγείας για άθληση» ή «έλεγχος για κάρτα υγείας αθλητή» είναι όροι που χρησιμοποιούμε εναλλακτικά για να περιγράψουμε τις κλινικές και παρακλνικές εξετάσεις που πραγματοποιούνται περιοδικά με σκοπό τη συλλογή των απαραίτητων πληροφοριών που θα καθορίσουν τη συμμετοχή ή τον αποκλεισμό του/της εξεταζόμενου από αθλητικές δραστηριότητες.

Γιατί είναι αναγκαίος ο προαθλητικός έλεγχος;

Η σωματική άσκηση έχει γενικά ευεργετικά αποτελέσματα. Ωστόσο, η έντονη σωματική άσκηση μπορεί να αποτελέσει ένα αρνητικό ερέθισμα για το ανθρώπινο σώμα το οποίο θα πυροδοτήσει κάποια αδιάγνωστη παθολογική κατάσταση να εκφραστεί και να καταλήξει σε εξαιρετικά δυσμενή κλινικά συμβάντα με αποκορύφωμα τον αιφνίδιο θάνατο.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στις ηλικίες κάτω των 35 ετών συχνότερο αίτιο αιφνίδιου θανάτου είναι η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια (η οποία μπορεί να διαγνωστεί με ηλεκτροκαρδιογράφημα και υπερηχοκαρδιογράφημα) ενώ σε μεγαλύτερα άτομα η στεφανιαία νόσος (για την αναγνώριση της οποίας η σύγχρονη καρδιολογία έχει μία δομημένη διαγνωστική προσέγγιση).

Η ανάγκη, λοιπόν, να διαγνωστούν έγκαιρα παθολογικές κατάστάσεις και να αποτραπούν δυσμενή συμβάντα καθιστά απαραίτητο τον προαθλητικό έλεγχο.

Ποιοι είναι οι στόχοι του προαθλητικού ελέγχου;

Ο προαθλητικός έλεγχος έχει σκοπό να διαγνώσει έγκαιρα καρδιαγγειακές ανωμαλίες που είναι, έως τη στιγμή της εξέτασης, ασυμπτωματικές και έτσι να αποτρέψει τη μελλοντική δυσμενή έκβαση.

Δυστυχώς ο προαθλητικός έλεγχος όσο ενδελεχής και να είναι δεν μπορεί να εγγυηθεί με απόλυτο τρόπο τον εντοπισμό του συνόλου των ατόμων που έχουν τις παθολογικές καταστάσεις που αναζητούνται. Κάθε διαγνωστικό μέσο έχει συγκεκριμένες δυνατότητες και αδυναμίες, με τα λεγόμενα «ψευδώς αρνητικά» αποτελέσματα να αποτελούν εγγενές χαρακτηριστικό κάθε ιατρικής εξέτασης. Επομένως, κανένας προληπτικός έλεγχος δεν είναι σε θέση να προλάβει το 100% των περιστατικών αιφνίδιου θανάτου.

Παρόλαυτά, είναι σημαντικός ο αριθμός των περιπτώσεων που μπορούν έγκαιρα να διαγνωστούν και να γίνουν ακολούθως οι αναγκαίες παρεμβάσεις ή να ληφθούν οι κατάλληλες προφυλάξεις.

Σε ποιους συστήνεται ο προαθλητικός έλεγχος;

Άτομα κάθε ηλικίας (παιδιά, έφηβοι, ενήλικες, ηλικιωμένοι) που θέλουν να ασχοληθούν με τον αθλητισμό είτε σε ερασιτεχνικό είτε σε επαγγελματικό επίπεδο συστήνεται να υποβάλλονται σε προ-αθλητικό έλεγχο.

Τονίζεται ότι η αξία και χρησιμότητα αυτής της διαδικασίας για τον εξεταζόμενο βρίσκεται στην ίδια την εξέταση και όχι στην βεβαίωση που εκδίδεται και είναι απαραίτητη για την έναρξη άθλησης μέσω σωματείων, ομίλων ή άλλων οργανωμένων χώρων άθλησης. Δεν πρόκειται δηλαδή για μία διαδικασία ρουτίνας ούτε για μία υπογραφή, αλλά για μια ουσιαστική εξέταση.

 

Ποιος διενεργεί τον προαθλητικό έλεγχο;

Ο προαθλητικός έλεγχος διενεργείται από καρδιολόγο, οποίος θα αξιολογήσει το ιστορικό του/της εξεταζόμενου, την παρούσα κατάσταση του/της και θα προβεί σε όσες εξετάσεις κριθεί απαραίτητο για να αξιολογήσει την καρδιαγγειακή λειτουργία. Σε περίπτωση εξωκαρδιακών παθήσεων όπως π.χ. αναπνευστικών παθήσεων ίσως χρειαστεί και η συνδρομή άλλων ειδικοτήτων.

Τι περιλαμβάνει η εξέταση για να πάρω πιστοποιητικό άθλησης;

Ο προαθλητικός έλεγχος περιλαμβάνει:

• Λήψη αναλυτικού οικογενειακού αναμνηστικού με έμφαση σε περιστατικά καρδιακής ανεπάρκειας, μυοκαρδιοπαθειών (π.χ. διατατική ή υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια), ή αιφνίδιου και ανεξήγητου θανάτου σε μέλη της οικογένειας του/της εξεταζόμενου ιδιαίτερα σε μικρές ηλικίες,
• Λήψη αναλυτικού ατομικού αναμνηστικού με έμφαση σε περιστατικά απώλειας συνείδησης – λιποθυμίας – συγκοπής, παρελθούσης μυοκαρδίτιδας, ή την εμφάνιση συμπτώματος όπως πόνος στο θώρακα, δύσπνοια, εφίδρωση, ζάλη ή αισθήματος παλμών κατά τη διάρκεια σωματικής άσκησης ή ηρεμίας,
• Φυσική Εξέταση του/της εξεταζόμενου η οποία περιλαμβάνει την ακρόαση των πνευμόνων, της καρδιάς, τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης και του κορεσμού του αίματος σε οξυγόνο,
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα,
• Υπέρηχο Καρδιάς (Τρίπλεξ) – αν κριθεί απαραίτητο
• Περεταίρω αναίμακτες (π.χ. μαγνητική τομογραφία καρδιάς, holter ρυθμού, δοκιμασία κόπωσης) ή επεμβατικές (π.χ. στεφανιογραφία ή ηλεκτροφυσιολογική μελέτη) διαγνωστικές εξετάσεις σε ειδικές περιπτώσεις.

Τι να περιμένω κατά την εξέταση για να πάρω βεβαίωση άθλησης;

Η διαδικασία περιλαμβάνει τη λήψη του ιστορικού, επομένως καλό είναι να έχετε προετοιμαστεί ώστε να δώσετε τις κατάλληλες πληροφορίες στον καρδιολόγο. Επιπλέον, περιλαμβάνει τη φυσική εξέταση, που σημαίνει ότι θα χρειαστεί κατά την εξέταση να αποκαλύψετε το πάνω μέρος του θώρακα σας (να βγάλετε τη μπλούζα σας).

Υπάρχουν κίνδυνοι ή πόνος κατά τον προαθλητικό έλεγχο;

Ο προαθλητικός έλεγχος στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων περιλαμβάνει αναίμακτες και ανώδυνες εξετάσεις. Συνεπώς, κατά κανόνα, δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος από τη διενέργεια του.

Κάθε πότε πρέπει να εκδίδω πιστοποιητικό υγείας για αθλητισμό;

Συνήθως ο έλεγχος είναι ετήσιος. Ο έλεγχος θα πρέπει να επαναλαμβάνεται μετά από την εμφάνιση συμπτωμάτων ή μετά από νόσηση από COVID-19.