ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΑ ΑΠΟ ΣΤΡΕΣ - Takotsubo - ΡΑΓΙΣΜΕΝΗ ΚΑΡΔΙΑ

Μυοκαρδιοπάθεια από stress | Takotsubo

Γράφει ο Δημήτριος Βραχάτης, Ειδικός Καρδιολόγος, Διδάκτωρ Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

 

Τί είναι η μυοκαρδιοπάθεια από stress;

Η μυοκαρδιοπάθεια από στρες γνωστή και ως σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς ή μυοκαρδιοπάθεια τύπου Takotsubo  αποτελεί μία οντότητα που χαρακτηρίζεται από, συνήθως παροδική, δυσλειτουργία της αριστερής κοιλίας. Περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1990 στην Ιαπωνία. Έ

 

Τί σημαίνει Takotsubo;

Takotsubo είναι ένας χαρακτηριστικός τύπος ιαπωνικού πιθαριού το οποίο χρησιμοποιείται για να αλιεύονται χταπόδια. Η μυοκαρδιοπάθεια από stress δημιουργεί χαρακτηριστική εικόνα της καρδιάς που μοιάζει ιδιαίτερα με αυτό το ιαπωνικό πιθάρι στις απεικονιστικές δοκιμασίες (επεμβατική κοιλιογραφία, τρίπλεξ,  μαγνητική τομογραφία καρδιάς) και για το λόγο αυτό δανείζεται το όνομα του.

 

Γιατί λέγεται και σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς;

Αναφέρεται επίσης ως σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς, διότι η μυοκαρδιοπάθεια αυτή συμβαίνει συχνότερα μετά από έντονη συναισθηματική φόρτιση.

 

Είναι συχνότερο σε άνδρες ή σε γυναίκες;

Θεωρητικά, μπορεί να συμβεί και στα δύο φύλα. Ωστόσο, είναι χαρακτηριστικό ότι η μυοκαρδιοπάθεια από stress αφορά συντριπτικά τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες (90% των περιπτώσεων είναι γυναίκες 60-70 ετών).

 

Ποια είναι η αιτία;

Εμφανίζεται μετά από έντονο σωματικό (π.χ. έξαρση άλλου νοσήματος, χειρουργική επέμβαση) ή ψυχικό stress (π.χ. εντόνως δυσάρεστο ή ευχάριστο γεγονός).

Η αιτιολογία του αν και δεν έχει καθοριστεί πλήρως, φαίνεται να σχετίζεται με την αυξημένη κυκλοφορία ορμονών του stress (κατεχολαμίνες) απευθείας στο μυοκάρδιο αλλά και στο αρτηριακό δίκτυο (αυξάνοντας το μεταφορτίο, αυξάνοντας έτσι την προσπάθεια που πρέπει να καταβάλει η καρδιά για να προωθήσει το αίμα).

Μάλιστα, πρόσφατες μελέτες έδειξαν μια αύξηση της συχνότητας της μυοκαρδιοπάθειας από stress κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 οπότε και υπήρχε αυξημένο σωματικό και ψυχικό stress.

 

Ποια είναι τα συμπτώματά;

Η κλινική εικόνα ομοιάζει με αποσταθεροποιημένη στεφανιαία νόσο, δηλαδή εισβάλει με πόνο στο στήθος, δύσπνοια ή λιποθυμία και έτσι μπορεί να διαγνωστεί αρχικά ως ασταθής στηθάγχη ή έμφραγμα.

 

Τί εξετάσεις πρέπει να γίνουν;

Ακολουθείται η τυπική διερεύνηση θωρακικού πόνου, δηλαδή ηλεκτροκαρδιογράφημα, ένζυμα μυοκαρδιακής νέκρωσης στο αίμα ή/και τρίπλεξ καρδιάς.  Οι εξετάσεις αυτές έχουν συνήθως παθολογικά ευρήματα. Ωστόσο, η στεφανιογραφία αποκαλύπτει απουσία σημαντικών στενώσεων στις αρτηρίες που αιματώνουν το μυοκάρδιο.

Στα πλαίσια του αριστερού καρδιακού καθετηριασμού που απαιτείται για τη διενέργεια της στεφανιογραφίας μπορεί να πραγματοποιηθεί και αριστερή κοιλιογραφία (δηλαδή έγχυση σκιαγραφικού εντός της αριστερής κοιλίας με ώστε να απεικονιστεί η κοιλότητα) με την οποία αποκαλύπτεται η χαρακτηριστική «εικόνα» της νόσου.

 

Είναι επικίνδυνη κατάσταση;

Παλαιότερα θεωρούταν μια καλοήθης κατάσταση η οποία υποστρέφει πλήρως μετά από 4-6 εβδομάδες. Νεότερα δεδομένα υποδεικνύουν ότι η ενδονοσοκομειακή θνητότητα αντιστοιχεί σε εκείνη ενός αληθούς καρδιακού ισχαιμικού επεισοδίου (~ 2-7%), ενώ υπάρχουν περιπτώσεις που η κλινική εικόνα μπορεί να είναι ιδιαίτερα θορυβώδης (οξεία καρδιακή ανεπάρκεια – καταπληξία).

 

Ποια είναι η θεραπεία;

Η θεραπεία εξαρτάται από την κλινική εικόνα. Στους αιμοδυναμικά σταθερούς ασθενείς, που είναι η συχνότερη περίπτωση, η θεραπεία κατά την οξεία φάση συνίσταται σε φαρμακευτική αγωγή και παρακολούθηση ώστε να είναι δυνατή η έγκαιρη παρέμβαση σε περίπτωση επιπλοκών.

Στην χρόνια φάση χορηγούνται φάρμακα της κατηγορίας των αναστολέων του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης για διάστημα ενός έτους (β-αποκλειστές έχουν χρησιμοποιηθεί αλλά μάλλον δεν προσφέρουν πρόσθετο όφελος). Οι υποτροπές θεωρείται ότι δεν είναι ιδιαίτερα συχνές.