Holter ρυθμού 24 ωρών: Πότε χρειάζεται και τι δείχνει;

Holter ρυθμού 24 ωρών: Πότε χρειάζεται και τι δείχνει;

Η σύγχρονη καρδιολογία διαθέτει ποικίλα μέσα για τον εντοπισμό και τη διάγνωση καρδιακών αρρυθμιών, οι οποίες αποτελούν μία από τις σημαντικότερες αιτίες δυσφορίας και μπορεί να αποδειχθούν απειλητικές για τη υγεία των ασθενών. Το Holter ρυθμού 24 ωρών αποτελεί μία από τις πιο αξιόπιστες και ευρέως χρησιμοποιούμενες εξετάσεις για τη διάγνωση των καρδιακών αρρυθμιών. Σκοπός του είναι η συνεχής καταγραφή του καρδιακού ρυθμού για ένα πλήρες 24ωρο (ή περισσότερο), ώστε να ανιχνευθούν αρρυθμίες που ενδέχεται να μην εμφανίζονται κατά τη διάρκεια μιας σύντομης εξέτασης στο ιατρείο.

Τι είναι το Holter ρυθμού 24 ωρών;

Το Holter ρυθμού 24 ωρών είναι μία φορητή συσκευή ηλεκτροκαρδιογραφήματος η οποία τοποθετείται στον ασθενή και καταγράφει συνεχώς την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς για χρονικό διάστημα 24 ωρών ή και περισσότερο, ανάλογα με την περίπτωση. Η συσκευή συνδέεται με αυτοκόλλητα ηλεκτρόδια που τοποθετούνται στο θώρακα του ασθενούς, ενώ τα δεδομένα αποθηκεύονται σε ψηφιακή μορφή ώστε να αναλυθούν αργότερα από τον καρδιολόγο.

Σε αντίθεση με το τυπικό ηλεκτροκαρδιογράφημα, το οποίο αποτυπώνει τη λειτουργία της καρδιάς σε ένα συγκεκριμένο χρονικό σημείο, το Holter ρυθμού 24 ωρών προσφέρει πλήρη εικόνα της ηλεκτρικής δραστηριότητας του καρδιακού μυός καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας. Έτσι, μπορεί να ανιχνεύσει διαλείπουσες ή παροδικές αρρυθμίες, οι οποίες ενδέχεται να μην καταγραφούν στο ηλεκτροκαρδιογράφημα ηρεμίας.

Πότε ενδείκνυται η χρήση του Holter ρυθμού 24 ωρών;

Το Holter ρυθμού 24 ωρών χρησιμοποιείται κυρίως σε περιπτώσεις όπου ο ασθενής παρουσιάζει συμπτώματα όπως:

• Αίσθημα παλμών (ταχυκαρδία ή βραδυκαρδία)
• Ζάλη ή αστάθεια
• Συγκοπτικά ή προσυγκοπτικά επεισόδια
• Αίσθημα «παύσης» στον καρδιακό ρυθμό
• Άτυπα συμπτώματα όπως κόπωση, δύσπνοια ή άγχος που υποδηλώνουν καρδιολογική αιτιολογία

Επιπλέον, το Holter ρυθμού 24 ωρών ενδείκνυται σε ασθενείς με γνωστή αρρυθμία, όπως κολπική μαρμαρυγή, για την παρακολούθηση της συχνότητάς της, αλλά και σε όσους έχουν τεχνητό βηματοδότη, ώστε να αξιολογηθεί η απόκριση της συσκευής στις καθημερινές ανάγκες του οργανισμού.

Τέλος, η εξέταση μπορεί να χρησιμοποιηθεί προληπτικά σε αθλητές ή σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό αιφνίδιου καρδιακού θανάτου, στο πλαίσιο ενός πλήρους καρδιολογικού ελέγχου.

Πώς πραγματοποιείται η καταγραφή με Holter;

Η τοποθέτηση του Holter ρυθμού 24 ωρών γίνεται στο ιατρείο και διαρκεί λίγα λεπτά. Ο ασθενής φέρει τη συσκευή στο σώμα του με μία ζώνη ή θήκη και μπορεί να συνεχίσει κανονικά τις καθημερινές του δραστηριότητες. Συνιστάται, ωστόσο, να αποφεύγεται η επαφή με το νερό (όπως το ντους) και η υπερβολική σωματική καταπόνηση.

Ο ασθενής ενθαρρύνεται να κρατά ημερολόγιο δραστηριότητας, όπου σημειώνει τις ώρες φαγητού, άσκησης, ύπνου, και – το κυριότερο – οποιοδήποτε σύμπτωμα εμφανίσει (π.χ. ζάλη, ταχυπαλμία, πόνο στο στήθος). Η καταγραφή αυτών των γεγονότων βοηθά τον καρδιολόγο να συσχετίσει τα κλινικά συμπτώματα με τις αντίστοιχες μεταβολές στον καρδιακό ρυθμό.

Τι δείχνει το Holter ρυθμού 24 ωρών;

Η ανάλυση των δεδομένων του Holter γίνεται σε ειδικό λογισμικό που εντοπίζει και καταγράφει:

• Παροδικές ταχυκαρδίες ή βραδυκαρδίες
• Επεισόδια έκτακτων κοιλιακών ή υπερκοιλιακών συστολών
• Αρρυθμίες όπως κολπική μαρμαρυγή, κολπικός πτερυγισμός, ή κολποκοιλιακός αποκλεισμός
• Διάρκεια και συχνότητα των επεισοδίων
• Συσχέτιση των αρρυθμιών με δραστηριότητες ή συμπτώματα

Η εξέταση επιτρέπει την αξιολόγηση της «ηλεκτρικής συμπεριφοράς» της καρδιάς στο φυσικό περιβάλλον του ασθενούς, γεγονός που την καθιστά εξαιρετικά χρήσιμη για τη λήψη αποφάσεων που αφορούν τη θεραπεία. Σε περιπτώσεις σοβαρών ή επικίνδυνων αρρυθμιών, τα ευρήματα του Holter μπορεί να αποτελέσουν αφορμή για περαιτέρω έλεγχο, αλλαγή της φαρμακευτικής αγωγής ή ακόμα και τοποθέτηση βηματοδότη.

Πλεονεκτήματα και περιορισμοί της εξέτασης

Το Holter ρυθμού 24 ωρών έχει το πλεονέκτημα της συνεχούς παρακολούθησης της λειτουργίας της καρδιάς για μεγάλο χρονικό διάστημα, σε φυσιολογικές συνθήκες ζωής. Είναι μη επεμβατική, ανώδυνη και απόλυτα ασφαλής εξέταση, χωρίς κινδύνους για τον ασθενή.

Ωστόσο, έχει και κάποιους περιορισμούς. Αν τα επεισόδια αρρυθμίας είναι σπάνια ή εμφανίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα από 2-3 ημέρες, το Holter ρυθμού 24 ωρών μπορεί να μην καταγράψει κάποιο παθολογικό εύρημα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ενδείκνυνται μεγαλύτερης διάρκειας καταγραφές (48ωρες ή 7ήμερες) ή η χρήση εμφυτεύσιμων καταγραφικών συσκευών (event recorder ή loop recorder).

Το Holter ρυθμού 24 ωρών αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο για τους καρδιολόγους καθώς παρέχει τη δυνατότητα καταγραφής και ανάλυσης του καρδιακού ρυθμού σε πραγματικές συνθήκες, εντοπίζοντας αρρυθμίες που διαφορετικά θα παρέμεναν αδιάγνωστες.

Η έγκαιρη διάγνωση και αξιολόγηση τέτοιων καταστάσεων επιτρέπει την αποτελεσματική πρόληψη σοβαρών καρδιολογικών επιπλοκών. Η απόφαση για τη χρήση Holter ρυθμού 24 ωρών λαμβάνεται πάντα από τον θεράποντα καρδιολόγο, βάσει των συμπτωμάτων και του ατομικού ιστορικού κάθε ασθενούς.

Αν παρουσιάζετε συμπτώματα που σας προβληματίζουν ή αν έχετε διαγνωστεί με αρρυθμία, η παρακολούθηση με Holter ρυθμού 24 ωρών μπορεί να προσφέρει σημαντικές διαγνωστικές πληροφορίες και να συμβάλει καθοριστικά στην αντιμετώπισή τους.

Γράφει ο Δημήτριος Βραχάτης, Επεμβατικός Καρδιολόγος – Αρρυθμιολόγος, Διδάκτωρ Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.