Χοληστερόλη: 9 πράγματα που μπορεί να μην γνωρίζετε

Η χοληστερόλη έχει αποκτήσει αρνητικό πρόσημο στην συνείδηση πολλών ατόμων, συχνά λόγω της συσχέτισής της με τις καρδιακές παθήσεις, ωστόσο παραμένει μια πολύ σημαντική ουσία που είναι απαραίτητη στον οργανισμό και το σώμα μας προκειμένου να λειτουργεί σωστά. Ενώ η υψηλή χοληστερόλη είναι ένα γνωστό πρόβλημα υγείας, υπάρχουν πολλές πτυχές της που παραμένουν ακόμα άγνωστες στο ευρύ κοινό.

1. Μη-HDL χοληστερόλη

Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι είναι εξοικειωμένοι τόσο με την χοληστερόλη LDL (λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας) όσο και με την HDL (λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας), η μη-HDL χοληστερόλη είναι λιγότερο γνωστή. Η μη-HDL χοληστερόλη είναι η συνολική χοληστερόλη μείον την HDL χοληστερόλη. Ο αριθμός αυτός περιλαμβάνει την LDL και άλλα σωματίδια λιπιδίων που μπορούν να φράξουν τις αρτηρίες. Θεωρείται καλύτερος προγνωστικός δείκτης του κινδύνου καρδιακής νόσου από ό,τι μόνο η LDL, ειδικά σε άτομα με άλλους παράγοντες κινδύνου, όπως ο διαβήτης ή η υψηλή αρτηριακή πίεση.

2. Έλεγχος χοληστερόλης για παιδιά

Ο έλεγχος της υγείας της καρδιάς μπορεί να ξεκινήσει από τα μικρά παιδιά. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συνιστά έλεγχο χοληστερόλης για παιδιά ηλικίας 9 έως 11 ετών και επανάληψη στα 17 τους χρόνια. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα παιδιά που έχουν οικογενειακό ιστορικό υψηλής χοληστερόλης ή καρδιακής νόσου, καθώς η έγκαιρη διάγνωση και διαχείριση μπορεί να αποτρέψει σοβαρά προβλήματα υγείας μετέπειτα στη ζωή τους.

3. Συχνότερος έλεγχος μετά τα 40

Ξεκινώντας από την ηλικία των 20 ετών, συνιστάται ο έλεγχος των επιπέδων χοληστερόλης κάθε τέσσερα έως έξι χρόνια. Ωστόσο, από τα 40 και έπειτα, η συχνότητα των ελέγχων θα πρέπει να αυξάνεται, ιδίως αν έχετε παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. Οι τακτικές εξετάσεις βοηθούν στην έγκαιρη διαπίστωση της αύξησης της χοληστερόλης και διευκολύνουν την έγκαιρη παρέμβαση.

4. Τα ιδανικά επίπεδα χοληστερόλης ποικίλλουν

Τα ιδανικά επίπεδα χοληστερόλης δεν είναι ίδια για όλους. Ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και τη συνολική υγεία. Για παράδειγμα, τα άτομα που έχουν βιώσει καρδιαγγειακά επεισόδια στο παρελθόν, μπορεί να χρειάζεται να διατηρούν χαμηλότερα επίπεδα LDL και μη-HDL χοληστερόλης σε σχέση με τα άτομα χωρίς τέτοιο ιστορικό.

5. Οικογενής υπερχοληστερολαιμία

Η οικογενής υπερχοληστερολαιμία (FH) είναι μια γενετική διαταραχή που επηρεάζει περίπου 1 στους 200 ανθρώπους, που έχει ως αποτέλεσμα πολύ υψηλά επίπεδα LDL χοληστερόλης από νεαρή ηλικία. Τα άτομα με οικογενή υπερχοληστερολαιμία διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για πρώιμη καρδιακή νόσο και συχνά χρειάζονται φαρμακευτική αγωγή για την αποτελεσματική διαχείριση των επιπέδων χοληστερόλης τους.

6. Εργαλεία αξιολόγησης κινδύνου

Οι ομαδοποιημένες εξισώσεις κοόρτης (PCE) εισήχθησαν το 2013 ως εργαλεία που αφορούν το φύλο και τη φυλή για την εκτίμηση των 10ετών απόλυτων ποσοστών συμβάντων αθηροσκληρωτικής καρδιαγγειακής νόσου (ASCVD) σε πληθυσμό πρωτογενούς πρόληψης. Η 10ετής PCE είναι ένα εργαλείο που χρησιμοποιείται για την εκτίμηση του κινδύνου ενός ασθενούς να αναπτύξει καρδιακή νόσο ή να υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο εντός της επόμενης δεκαετίας με βάση διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των επιπέδων χοληστερόλης. Ο υπολογισμός αυτός βοηθά στην λήψη των βέλτιστων αποφάσεων αλλά και στην λήψη προληπτικών μέτρων, όπως αλλαγή στον τρόπο ζωής και λήψη φαρμακευτικής αγωγής.

7. Βαθμολόγηση ασβεστίου

Η βαθμολόγηση ασβεστίου μέσω αξονικής τομογραφίας με χαμηλή δόση ακτινοβολίας, μπορεί να δείξει την ποσότητα της ασβεστοποιημένης πλάκας στις στεφανιαίες αρτηρίες. Μια υψηλότερη βαθμολογία υποδηλώνει μεγαλύτερο κίνδυνο καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου. Η εξέταση αυτή μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για άτομα που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο αλλά δεν έχουν ακόμη συμπτώματα καρδιακής νόσου.

8. Ο ρόλος των στατινών

Οι στατίνες συνταγογραφούνται συνήθως για τη μείωση των επιπέδων της LDL χοληστερόλης, αλλά τα οφέλη τους δεν σταματούν εκεί. Οι στατίνες βοηθούν στη σταθεροποίηση της πλάκας στις αρτηρίες, καθιστώντας την λιγότερο πιθανό να σπάσει και να προκαλέσει καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

9. Πρόληψη της υψηλής χοληστερόλης με αλλαγές στον τρόπο ζωής

Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής είναι εξαιρετικά σημαντική για την πρόληψη της υψηλής χοληστερόλης. Αυτό περιλαμβάνει την τακτική σωματική δραστηριότητα, τη διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής άλεσης και την αποφυγή τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λίπη και χοληστερόλη. Η προετοιμασία των γευμάτων στο σπίτι μπορεί επίσης να βοηθήσει στη μείωση της πρόσληψης επεξεργασμένων τροφίμων, τα οποία συχνά περιέχουν ανθυγιεινά λίπη και υπερβολική χοληστερόλη.

Είτε μέσω διατροφικών βελτιώσεων, είτε μέσω σωματικής δραστηριότητας, είτε μέσω ιατρικών παρεμβάσεων, κάθε βήμα προς την καλύτερη διαχείριση της χοληστερόλης είναι ένα βήμα προς μια καλύτερη ζωή με υγιή καρδιά.

Γράφει ο Δημήτριος Βραχάτης, Ειδικός Καρδιολόγος, Διδάκτωρ Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.