Παράγοντες κινδύνου για καρδιακές παθήσεις και πώς να τους αντιμετωπίσετε

Σε βιολογικό επίπεδο, η καρδιά αποτελεί το κέντρο του κυκλοφορικού μας συστήματος. Ο καρδιακός μυς, λειτουργώντας αδιάκοπα δημιουργεί μία παλμική ροή ώστε να προωθεί το αίμα και μέσω αυτού οξυγόνο σε κάθε κύτταρο του σώματός μας. Η σημασία της υγείας της καρδιάς είναι προφανής, αφού χωρίς αυτήν, η ζωή δεν είναι δυνατή. Όπως κάποιος θα περίμενε, οι καρδιακές παθήσεις συγκαταλέγονται ανάμεσα στους κυριότερους λόγους θανάτου παγκοσμίως.

Καρδιακές Παθήσεις: Η αόρατη απειλή

Οι καρδιακές παθήσεις περιλαμβάνουν μια σειρά από νοσημάτων, μερικά από τα οποία είναι τα εξής:

• Καρδιακή ανεπάρκεια: Η καρδιακή ανεπάρκεια αναφέρεται στην αδυναμία της καρδιάς να προωθήσει αρκετό αίμα (οξυγόνο) για να καλύψει τις ανάγκες του οργανισμού. Αυτή η κατάσταση μπορεί να είναι το αποτέλεσμα πολλών διαφορετικών παθολογικών καταστάσεων και έχει χαρακτηριστεί ως μια σιωπηρή επιδημία. Σήμερα, υπολογίζεται ότι πλήττει περισσότερο από 10% των ατόμων ηλικίας άνω των 70 ετών. Στην Ευρώπη, εκτιμάται ότι η επιπρόσθετη αρνητική συνεισφορά αυτής της ασθένειας στη συνολική θνητότητα είναι περίπου 3 ανά 1000 ανθρώπους ετησίως, ενώ για τους ενήλικες, η συχνότητα αυξάνεται σε περίπου 5 ανά 1000 ανθρώπους ετησίως
• Στεφανιαία νόσος: πρόκειται για την κατάσταση εκείνη κατά την οποία το μέγεθος (διάμετρος) του αυλού των στεφανιαίων αρτηριών μειώνεται λόγω συσσώρευσης αθηρωματικού υλικού (αθηρωματικές πλάκες) στο εσωτερικό του τοιχώματος τους. Η στεφανιαία νόσος είναι ένα πολυπαραγοντικό νόσημα που εξαρτάται από πολλαπλά γονίδια και επηρεάζεται από τις συνθήκες της ζωής
• Καρδιακή προσβολή: Αν και ο όρος χρησιμοποιείται συχνά, δεν αποτελεί συγκεκριμένο «νόσημα». Με τον όρο αυτό περιγράφονται οξέα επεισόδια, τα οποία οφείλονται σε πλήρη ή μερική διακοπή της ροής αίματος στις στεφανιαίες αρτηρίες ή σε ακόμα και σε αρρυθμιολογικά επεισόδια.

Οι βασικοί παράγοντες κινδύνου

Η σύγχρονη ιατρική προσπαθεί να εντοπίσει διάφορες καταστάσεις που αυξάνουν την πιθανότητα (κίνδυνο) να εμφανίσει κανείς καρδιακές παθήσεις. ΟΙ καταστάσεις αυτές ονομάζονται «παράγοντες κινδύνου» και οι κυριότεροι είναι οι ακόλουθοι:

• Αρτηριακή υπέρταση: Η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να επιβαρύνει την καρδιακή λειτουργία. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα συχνό νόσημα, ειδικά σε ηλικίες άνω των 35-40 ετών. Περίπου 30-45% του παγκόσμιου πληθυσμού πάσχει από αρτηριακή υπέρταση, ενώ σε ηλικίες πάνω των 60 ετών το ποσοστό αυξάνεται σε περισσότερο από 60%. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων των ατόμων που πάσχουν από υπέρταση δεν ανευρίσκεται κάποιο αίτιο.
• Υψηλή χοληστερίνη: Το υψηλό επίπεδο χοληστερίνης στο αίμα αυξάνει την πιθανότητα σχηματισμού αθηρώματος στο εσωτερικό των αρτηριών. Επιδεινώνεται από την κατανάλωση λιπαρών τροφών, τη μη επαρκή άσκηση, το υπερβολικό βάρος, το κάπνισμα και την κατανάλωση αλκοόλ. Μπορεί επίσης να εμφανίζεται εξαιτίας κληρονομικών παραγόντων. Η υπερβολική χοληστερόλη μπορεί έτσι να οδηγήσει ακόμα και στην απόφραξη των αιμοφόρων αγγείων, προκαλώντας ένα έμφραγμα του μυοκαρδίου ή ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Η υψηλή χοληστερόλη δεν προκαλεί συμπτώματα και διαπιστώνεται μέσω εξέτασης αίματος.
• Διαβήτης: Ο σακχαρώδης δαβήτης αποτελεί μια διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την αδυναμία του οργανισμού να ρυθμίσει σε ικανοποιητικό βαθμό τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα, η οποία και αυξάνεται. Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου, που μπορεί να είναι διπλάσιος έως και τετραπλάσιος σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Επιπλέον, οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη έχουν αυξημένη πιθανότητα να αναπτύξουν καρδιακή ανεπάρκεια, η οποία μπορεί να είναι έως οκταπλάσια σε σχέση με τους υγιείς ανθρώπους. Επιπλέον, ο σακχαρώδης διαβήτης συνδέεται συχνά με την εμφάνιση νόσων των καρωτίδων και άλλων περιφερειακών αγγείων. Επιπρόσθετα, η υπογλυκαιμία μπορεί να αυξήσει τον αρρυθμιολογικό κίνδυνο σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, ειδικά κατά τις περιόδους όπου η γλυκόζη στο αίμα είναι χαμηλή. Ο σακχαρώδης διαβήτης συνδέεται συχνά με την αρτηριακή υπέρταση, και η συνύπαρξη τους μπορεί να δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο που συνδέεται με τη στεφανιαία νόσο. Μάλιστα, η συνύπαρξη του σακχαρώδους διαβήτη και της αρτηριακής υπέρτασης πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά συμβάματα, επιβάλλοντας πιο επιθετικές θεραπείες για την διαχείριση των αυτών των καρδιαγγειακών προβλημάτων.
• Κάπνισμα: Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο για αθηροσκλήρωση και αρτηριακή υπέρταση. Το κάπνισμα είναι η κύρια αιτία ασθενειών και θανάτων που θα μπορούσαν να έχουν προληφθεί. Ενδεικτικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, το κάπνισμα ευθύνεται για περισσότερους από 480.000 θανάτους κάθε χρόνο. Ωστόσο, το όφελος της άμεσης και οριστικής διακοπής είναι πολύ μεγάλο για τους καπνιστές.
• Κληρονομικότητα: Η ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού καρδιακών παθήσεων καθιστά πιο πιθανό να εμφανίσετε και εσείς καρδιακή νόσο. Για αυτό και θεωρείται ένας εκ των παραγόντων κινδύνου. Δε μπορούμε να αλλάξουμε τους προγόνους μας, αλλά μπορούμε να είμαστε επιθετικοί στη βελτίωση της δικής μας υγείας (έγκαιρη διάγνωση και εντατική θεραπεία αν απαιτείται).
• Παχυσαρκία: Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις. Το πρόσθετο βάρος επιδεινώνει τους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου και επιπλέον «δυσκολεύει» συνεχώς την λειτουργία της καρδιάς.
• Έλλειψη άσκησης: Η έλλειψη επαρκούς σωματικής δραστηριότητας μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακές παθήσεις – ακόμη και για άτομα που δεν έχουν άλλους παράγοντες κινδύνου. Μπορεί επίσης να αυξήσει την πιθανότητα εμφάνισης άλλων παραγόντων κινδύνου καρδιακής νόσου, όπως η παχυσαρκία, η υψηλή αρτηριακή πίεση, η υψηλή χοληστερόλη στο αίμα και ο σακχαρώδης διαβήτης.

Πώς να αντιμετωπίσετε τους παράγοντες κινδύνου

• Συνεργαστείτε με τον καρδιολόγο σας για την παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης, των επιπέδων χοληστερίνης, αλλά και της γλυκόζης στο αίμα.
• Ακολουθήστε μια υγιεινή διατροφή χαμηλή σε κορεσμένα λίπη και trans-λίπη.
• Ακολουθήστε ένα πρόγραμμα άσκησης που σας ταιριάζει. Τρία έως πέντε φορές την εβδομάδα άσκησης για 30-45 λεπτά βοηθά στη διατήρηση της καρδιακής υγείας.
• Διακόψτε το κάπνισμα.
• Αν έχετε οικογενειακό ιστορικό καρδιακών παθήσεων, πρέπει να είστε περισσότερο προσεκτικοί και να παρακολουθείτε την υγεία σας – μην αγνοείτε τα σημάδια (συμπτώματα) που σας δίνει το σώμα σας.
• Διατηρήστε ένα υγιές βάρος.

Κλειδί είναι η πρόληψη. Ενημερωθείτε για την καρδιακή υγεία, αξιολογήστε την κατάσταση της υγεία σας με τη βοήθεια ειδικού και λάβετε αντίστοιχες συμβουλές. Ακολουθώντας υγιείς συνήθειες και αντιμετωπίζοντας τους παράγοντες κινδύνου, μπορούμε να διατηρήσουμε την υγεία της καρδιάς μας και να μειώσουμε τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.