Αρρυθμιολόγος - Ηλεκτροφυσιολόγος

Γράφει ο Δημήτριος Βραχάτης, Ειδικός Καρδιολόγος, Διδάκτωρ Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Τί είναι ο Αρρυθμιολόγος;

Αρρυθμιολόγος είναι ο καρδιολόγος που έχει εξειδικευθεί στην διάγνωση, θεραπεία και παρακολούθηση αρρυθμιών της καρδιάς.

Ποια διαγνωστικά μέσα χρησιμοποιεί ένας αρρυθμιολόγος;

Μη-επεμβατική αρρυθμιολογική διάγνωση – παρακολούθηση

Το πρώτο και πιο παραδοσιακό μέσο που χρησιμοποιεί είναι το ηλεκτροκαρδιογράφημα επιφανείας. Σήμερα στη διάθεση μας υπάρχουν συσκευές για παρατεταμένη παρακολούθηση του καρδιακού ρυθμού και της καρδιακής συχνότητας όπως είναι τα Holter ρυθμού επιφανείας (με διάρκεια από 24 ώρες έως και αρκετές ημέρες), τα εμφυτεύσιμα Holter (καταγραφείς βρόχου ή loop recorder) – τα οποία παραμένουν στο σώμα έως και μερικά χρόνια, και τις συσκευές που φοριούνται (wearables, όπως π.χ. τα έξυπνα ρολόγια). Άλλες εξετάσεις που μπορεί να ζητηθούν είναι η δοκιμασία κόπωσης, η μαγνητική καρδιάς ή ο στεφανιογραφικός έλεγχος.

Επεμβατική αρρυθμιολογική διάγνωση

Ορισμένες φορές τα μη-επεμβατικά μέσα δεν αρκούν για την τεκμηρίωση ή την οριστική διάγνωση του υποκείμενου αρρυθμιολογικού προβλήματος. Σε αυτή την περίπτωση είναι απαραίτητη η διενέργεια μίας εξέτασης που λέγεται ηλεκτροφυσιολογική μελέτη (ή ηλεκτροφυσιολογικός έλεγχος ή απλά ΗΦΕ). Για την πραγματοποίηση της απαιτείται ο καθετηριασμός μίας περιφερικής φλέβας κοντά στο πόδι (μηριαία φλέβα) δια μέσω της οποίας  προωθούνται ειδικοί καθετήρες εντός της καρδιάς. Ακολούθως, με κατάλληλους χειρισιμούς, καταγράφεται η ηλεκτρική δραστηριότητα των επιμέρους «διαμερισμάτων της καρδιάς» και τίθεται η τελική διάγνωση.

Τί είναι ο ηλεκτροφυσιολόγος;

Στην καθομιλουμένη ο όρος αρρυθμιολόγος χρησιμοποιείται εναλλακτικά με τον όρο ηλεκτροφυσιολόγος. Αυτό, όπως είναι φανερό, οφείλεται στο ότι η βασική επεμβατική εξέταση που διενεργεί ένας αρρυθμιολόγος είναι η ηλεκτροφυσιολογική μελέτη. Επομένως γίνεται κατανοητό ότι δεν πρόκειται για κάποια διαφορετική καρδιολογική εξειδίκευση.

Ποια είναι τα θεραπευτικά μέσα του αρρυθμιολόγου;

Πέραν της χορήγησης κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής, ο αρρυθμιολόγος-ηλεκτροφυσιολόγος διενεργεί τις λεγόμενες επεμβάσεις κατάλυσης αρρυθμιών. Στα πλαίσια αντιμετώπισης των εξατομικευμένων αρρυθμιών του κάθε ατόμου, μπορεί επίσης να απατείται η εμφύτευση συσκευών αντιβραδυκαρδιακής θεραπείας (βηματοδότες) ή συσκευές αντιμετώπισης επικίνδυνων για τη ζωή αρρυθμιών (απινιδωτές). Επιπλέον, ο εξειδικευμένος αρρυθμιολόγος μπορεί να  πραγματοποιήσει την εμφύτευση συσκευών για την αντιμετώπιση της καρδιακής ανεπάρκειας (και των αρρυθμιολογικών επιπλοκών αυτής) που καλούνται συσκευές καρδιακού επανασυγχρονισμού (CRT).

Τί είναι η χαρτογράφηση αρρυθμίας;

Τα τελευταία χρόνια πέραν της παραδοσιακής «απλής» ηλεκτροφυσιολογικής μελέτης, η οποία και θέτει την διάγνωση της υπό μελέτη αρρυθμίας, στη διάθεση μας έχουμε τα λεγόμενα συστήματα τριδιάστατης ηλεκτροανατομικής χαρτογράφησης. Τα συστήματα αυτά αποτελούν πρακτικά υπολογιστές οι οποίοι με τη χρήση κατάλληλων μαγνητικών πεδίων μπορούν να αναπαράξουν την «γεωμετρία» της καρδιάς σε συνδυασμό με πληροφορίες από την ηλεκτρική της δραστηριότητα σε ήρεμία ή/και κατά την διάρκεια μίας αρρυθμίας. Αυτές οι πολύτιμες εικόνες καθοδηγούν τον καρδιολόγο κατά τη διάρκεια της θεραπείας (επέμβαση κατάλυσης) προσφέροντας τη δυνατότητα για αποτελεσματικότερες, ασφαλέστερες και συντομότερες χρονικά επεμβάσεις.

Με ποιες παθήσεις ασχολείται ο ηλεκτροφυσιολόγος;

Ασχολείται με το πλήρες φάσμα των αρρυθμιών, ενδεικτικά αναφέρονται:

• Κολπική Μαρμαρυγή
• Κολπικός Πτερυγισμός
• Κολπικές Ταχυκαρδίες
• Λιποθυμικά Επεισόδια – Συγκοπή | στα πλαίσια διερεύνησης για την αποκάλυψη της αιτίας
• Εκτακτοσυστολική Αρρυθμία
• Υπερκοιλιακές αρρυθμίες όπως π.χ. Ταχυκαρδία Επανεισόδου στον Κολποκοιλιακό Κόμβο (AVNRT)
• Κοιλιακές αρρυθμίες
• Βραδυκαρδίες που χρήζουν υποστήριξης με εμφύτευση βηματοδότη
• Καρδιακή Ανεπάρκεια – πρόληψη αιφνιδίου θανάτου με εμφύτευση απινιδωτή
• Καρδιακή Ανεπάρκεια – βελτίωση λειτουργικής κατάστασης με εμφύτευση συσκευής καρδιακού επανασυγχρονσιμού.

Πού γίνονται οι αρρυθμιολογικές επεμβάσεις;

Δινεργούνται σε έναν κατάλληλα εξοπλισμένο χώρο που καλείται αιμοδυναιμικό-ηλεκτροφυσιολογικό εργαστήριο. Εκεί μπορούν να πραγματοποιηθούν συνθήκες όλες οι επεμβατικές ηλεκτροφυσιολογικές πράξεις σε άσηπτο «χειρουργικό» περιβάλλον, υπό συνεχή παρακολούθηση των ζωτικών λειτουργιών και με χρήση προηγμένων συστημάτων για την ηλεκτροανατομική απεικόνιση της καρδιάς. Στον χώρο αυτό ο καρδιολόγος συνεργάζεται στενά με τους τεχνικούς ηλεκτροφυσιολογίας – χαρτογράφησης αρρυθμιών καθώς και με το εξειδικευένο νοσηλευτικό προσωπικό.