Αίσθημα παλμών: Αιτίες, συμπτώματα και θεραπεία

Το αίσθημα παλμών της καρδιάς μπορεί να προκαλέσει ανησυχία στους πάσχοντες, οι οποίοι συχνά το περιγράφουν ως αίσθηση ότι η καρδιά χτυπάει πολύ δυνατά ή πολύ γρήγορα.

Με τον όρο «αίσθημα παλμών» ή «φτερούγισμα στην καρδιά» (ή το στήθος ή τον λαιμό) ή «αίσθημα κενού στο στήθος» ή «σταμάτημα και ξεκίνημα της καρδιάς» αναφερόμαστε σε ένα πολύ γενικό σύμπτωμα το οποίο αναφέρεται στο αίσθημα αναγνώρισης (επίγνωσης) του κτύπου της καρδιάς. Ενώ, δηλαδή, σε συνήθεις συνθήκες δε νοιώθουμε την καρδιά μας να χτυπάει, όταν έχουμε αίσθημα παλμών σημαίνει ότι αντιλαμβανόμαστε με δυσάρεστο και ενοχλητικό τρόπο τον καρδιακό κύκλο (ή την παύση αυτού) συνεχώς ή σποραδικά. Αν και συνήθως είναι άνευ σημασίας, μερικές φορές μπορεί να υποδηλώνουν υποκείμενα προβλήματα υγείας που απαιτούν ιατρική φροντίδα.

Αίσθημα παλμών: οι αιτίες

Οι αιτίες που ευθύνονται για το αίσθημα παλμών μπορεί να κυμαίνονται από απλούς παράγοντες του τρόπου ζωής έως περίπλοκα καρδιακά προβλήματα. Οι πιο συχνές αιτίες περιλαμβάνουν:

Στρες και άγχος, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν την απελευθέρωση αδρεναλίνης, η οποία με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε ταχυπαλμία.
Καφεΐνη και αλκοόλ, ειδικά όταν καταναλώνονται συχνά και σε μεγάλες ποσότητες, μπορεί να αυξήσει τους παλμούς της καρδιάς.
Ορισμένα φάρμακα, όπως αυτά για το άσθμα ή τα προβλήματα του θυρεοειδούς, μπορεί να προκαλέσουν αίσθημα παλμών ως παρενέργεια.
Οι ορμονικές μεταβολές που μπορεί να σχετίζονται με την έμμηνο ρύση, την εγκυμοσύνη ή την εμμηνόπαυση μπορεί να προκαλέσουν αίσθημα παλμών.
Υποκείμενες καρδιακές παθήσεις όπως αρρυθμίες, προβλήματα με τις βαλβίδες ή καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να οδηγήσουν σε αίσθημα παλμών.

Το αίσθημα παλμών που οφείλονται σε επιλογές του τρόπου ζωής συχνά υποχωρεί με αλλαγές στις καθημερινές συνήθειες, ενώ οι αυξημένοι παλμοί που οφείλονται σε ιατρικές παθήσεις μπορεί να απαιτούν εξατομικευμένη και εντατική θεραπεία. Ο εντοπισμός της ακριβούς αιτίας που προκαλεί το αίσθημα παλμών είναι πολύ σημαντικός προκειμένου να καταρτιστεί το καταλληλότερο πλάνο θεραπείας.

Αίσθημα παλμών: τα συμπτώματα

Ενώ το πρωταρχικό σύμπτωμα των καρδιακών παλμών είναι η αίσθηση ότι η καρδιά χτυπάει πολύ δυνατά, πολύ γρήγορα, ακανόνιστα, «φτερουγίζει» ή παραλείπει χτύπους, τα επιπλέον συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

Ζάλη
Δύσπνοια
Πόνος στο στήθος
Λιποθυμία

Αυτά τα συμπτώματα είναι ιδιαίτερα σημαντικά, καθώς μπορεί να υποδηλώνουν πιο σοβαρές υποκείμενες καταστάσεις που χρήζουν άμεσης ιατρικής φροντίδας.

Διαδικασία της διάγνωσης

Η διάγνωση των καρδιακών παλμών περιλαμβάνει λήψη πλήρους ιατρικού ιστορικού και φυσική εξέταση. Ο καρδιολόγος πρέπει να γνωρίζει τη διάρκεια και την ένταση του αισθήματος παλμών. Σε ότι αφορά τις εξετάσεις, η διαγνωστική διαδικασία συνήθως περιλαμβάνει:

Ηλεκτροκαρδιογράφημα, το οποίο καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς και μπορεί να βοηθήσει στην ανίχνευση ανωμαλιών.
Holter, μια φορητή συσκευή που φοριέται για 24-48 ώρες για την καταγραφή της καρδιακής δραστηριότητας σε αυτό το διάστημα.
Event monitor, παρόμοια με τo Holter, αυτή η συσκευή φοριέται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και καταγράφει την καρδιακή δραστηριότητα όταν ο χρήστης παρατηρεί συμπτώματα.
Ηχοκαρδιογράφημα, ένα υπερηχογράφημα της καρδιάς που μπορεί να εντοπίσει καρδιακά προβλήματα.
Εξετάσεις αίματος, προκειμένου να ελεγχθούν τυχόν προβλήματα θυρεοειδούς ή άλλες ουσίες που μπορεί να προκαλέσουν αίσθημα παλμών.

Αίσθημα παλμών: πώς αντιμετωπίζεται;

Η αντιμετώπιση του αισθήματος παλμών εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία.

Αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η μείωση της πρόσληψης καφεΐνης, η αποφυγή του αλκοόλ και του καπνίσματος, η διαχείριση του στρες και η επαρκής ενυδάτωσης.
Εάν η αιτία είναι ένα συγκεκριμένο φάρμακο, ενημερώστε τον γιατρό σας για να μπορεί να προσαρμόσει τη δοσολογία ή αλλάξει τα συγκεκριμένα φάρμακα.
Στην πλειοψηφία των καλοηθών αιτίων η ήπια αλλά συστηματική σωματική άσκηση (γυμναστική όπως γρήγορο περπάτημα ή κολύμπι) καταπιέζει (ή και «θεραπεύει») το αίσθημα παλμών.
Αν το ψυχικό stress / άγχος κρύβεται πίσω από τα «φτερουγίσματα», τότε η διαχείριση του, γιατί όχι με τη βοήθεια κάποιου επαγγελματία υγείας, μπορεί επίσης να είναι αποτελεσματική.
Στην περίπτωση που διαγνωσθεί συγκεκριμένος τύπος αρρυθμίας τότε ο καρδιολόγος θα συστήσει α) την αντίστοιχη αντιαρρυθμική αγωγή: φαρμακευτική ή επείγουσα ανάταξη (π.χ. καρδιομετατροπή κολπικής μαρμαρυγής) ή επέμβαση κατάλυσης ή/και β) την αντιμετώπιση καρδιακού ή εξω-καρδιακού αιτίου (π.χ. καρδιακή ανεπάρκεια, θυρεοειδοπάθεια κ.α).

Πρόληψη και πότε να απευθυνθείτε στον γιατρό

Η πρόληψη για το αίσθημα παλμών της καρδιάς περιλαμβάνουν έναν υγιεινό τρόπο ζωής, την αποτελεσματική διαχείριση του στρες και την τακτική παρακολούθηση της υγείας της καρδιάς, ειδικά για όσους έχουν ιστορικό καρδιακών παθήσεων ή παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις.

Αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια εάν το αίσθημα παλμών συνοδεύεται από σοβαρά συμπτώματα όπως πόνο στο στήθος, ακραία δύσπνοια ή λιποθυμία, καθώς αυτά θα μπορούσαν να υποδηλώνουν μια πιο σοβαρή κατάσταση. Επιπλέον, εάν το αίσθημα παλμών είναι επίμονο ή επαναλαμβάνεται συχνά, καλό είναι να επισκεφθείτε έναν καρδιολόγο προκειμένου να αποκλείσει τυχόν υποκείμενα προβλήματα. Ενώ το αίσθημα παλμών της καρδιάς μπορεί να είναι μια συχνή και συνήθως καλοήθης κατάσταση, είναι καλό να γνωρίζουμε πότε μπορεί να υποδηλώνει ένα πιο σοβαρό ζήτημα. Η αποτελεσματική διαχείριση των καρδιακών παλμών ξεκινά με τη σαφή κατανόηση των πιθανών αιτιών τους και την κατάλληλη ιατρική συμβουλή.

Γράφει ο Δημήτριος Βραχάτης, Ειδικός Καρδιολόγος, Διδάκτωρ Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.