Καρδιακή προσβολή: Ποιες είναι οι διαφορές με την αιφνίδια καρδιακή ανακοπή
Η καρδιακή προσβολή είναι ένας από τους πιο γνωστούς ιατρικούς όρους που συνδέονται με την καρδιά. Ωστόσο, συχνά συγχέεται με μια εξίσου σοβαρή, αλλά διαφορετική κατάσταση: την αιφνίδια καρδιακή ανακοπή. Αν και αφορούν την καρδιά και μπορεί να παρουσιαστούν ξαφνικά, πρόκειται για δύο τελείως διαφορετικά περιστατικά, με διαφορετικά αίτια, συμπτώματα και τρόπους αντιμετώπισης.
Τι είναι η καρδιακή προσβολή, τι είναι η καρδιακή ανακοπή, και ποια είναι τα σημεία που τις ξεχωρίζουν;
Τι είναι η καρδιακή προσβολή;
Η καρδιακή προσβολή, γνωστή και ως έμφραγμα του μυοκαρδίου, συμβαίνει όταν μειώνεται ή διακόπτεται εντελώς η ροή του αίματος σε ένα τμήμα του καρδιακού μυός. Αυτό συμβαίνει συνήθως λόγω απόφραξης μιας ή περισσότερων στεφανιαίων αρτηριών από πλάκα αθηρωμάτωσης ή θρόμβο. Όταν η ροή αίματος δεν αποκατασταθεί γρήγορα, το τμήμα του μυοκαρδίου που δεν αιματώνεται αρχίζει να νεκρώνεται.
Ποια είναι τα συμπτώματα της καρδιακής προσβολής;
Τα πιο χαρακτηριστικά σημεία περιλαμβάνουν:
- Έντονο, πιεστικό ή καυστικό πόνο στο στήθος
- Πόνο που αντανακλά στον αριστερό βραχίονα, τον ώμο, το λαιμό, τη γνάθο ή την πλάτη
- Δύσπνοια
- Ναυτία ή έμετο
- Κρύο ιδρώτα
- Ζάλη ή αίσθημα λιποθυμίας
- Έντονη αδυναμία
Κάθε ασθενής μπορεί να βιώσει διαφορετικά συμπτώματα. Στις γυναίκες, στους ηλικιωμένους και στους διαβητικούς τα συμπτώματα μπορεί να είναι πιο άτυπα ή λιγότερο έντονα, γεγονός που καθυστερεί τη διάγνωση.
Τι είναι η αιφνίδια καρδιακή ανακοπή;
Η αιφνίδια καρδιακή ανακοπή είναι μια κατάσταση κατά την οποία η καρδιά σταματά ξαφνικά και απροσδόκητα να χτυπά. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας σοβαρής ηλεκτρικής διαταραχής του καρδιακού ρυθμού – κοιλιακής ταχυκαρδίας ή κοιλιακής μαρμαρυγής. Όταν συμβεί αυτό, η καρδιά αδυνατεί να προωθήσει το αίμα στον εγκέφαλο και στα υπόλοιπα όργανα, με αποτέλεσμα την άμεση απώλεια αισθήσεων και, αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, τον θάνατο μέσα σε λίγα λεπτά.
Ποια είναι τα σημάδια της αιφνίδιας καρδιακής ανακοπής;
Τα βασικά σημεία είναι:
- Απώλεια αισθήσεων
- Έλλειψη αναπνοής
- Καμία ανταπόκριση σε φωνή ή άγγιγμα
- Δεν υπάρχει σφυγμός
Σε κάποιες περιπτώσεις, πριν την ανακοπή, μπορεί να προηγηθεί έντονη ταχυκαρδία, ζάλη ή λιποθυμική τάση – όμως τις περισσότερες φορές, εμφανίζεται ξαφνικά χωρίς προειδοποίηση.
Ποια είναι η βασική διαφορά;
Η καρδιακή προσβολή αφορά το κυκλοφορικό σύστημα και προκύπτει από πρόβλημα αιμάτωσης της καρδιάς. Αντίθετα, η αιφνίδια καρδιακή ανακοπή είναι ηλεκτρικής φύσης και προκαλεί άμεση διακοπή της λειτουργίας της καρδιάς.
Στην καρδιακή προσβολή, η καρδιά συνεχίζει να χτυπά, έστω και με αδυναμία. Ο ασθενής είναι συχνά συνειδητός και έχει συμπτώματα όπως πόνο στο στήθος και δύσπνοια.
Αντιθέτως, στην καρδιακή ανακοπή η καρδιά σταματά τελείως να χτυπά. Ο ασθενής καταρρέει, δεν αναπνέει και δεν έχει σφυγμό. Χρειάζεται άμεσα ΚΑΡΠΑ και απινίδωση, καθώς κάθε λεπτό που περνά μειώνει τις πιθανότητες επιβίωσης κατά περίπου 10%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μια σοβαρή καρδιακή προσβολή μπορεί να οδηγήσει σε ανακοπή, αν προκαλέσει σοβαρές ηλεκτρικές διαταραχές. Όμως, η ανακοπή μπορεί να συμβεί και χωρίς προηγούμενη καρδιακή προσβολή, ακόμα και σε άτομα χωρίς εμφανή καρδιολογικά προβλήματα.
Τι πρέπει να κάνετε σε κάθε περίπτωση;
Σε περίπτωση καρδιακής προσβολής:
- Καλέστε άμεσα το 166 ή το 112
- Ζητήστε από τον ασθενή να καθίσει ή να ξαπλώσει άνετα
- Μην τον αφήσετε μόνο του – παραμείνετε μαζί του μέχρι να φτάσει η βοήθεια
Σε περίπτωση αιφνίδιας καρδιακής ανακοπής:
- Καλέστε άμεσα το 166 ή το 112
- Ελέγξτε αν υπάρχει αναπνοή και σφυγμός
- Αν δεν υπάρχει, ξεκινήστε ΚΑΡΠΑ (30 συμπιέσεις – 2 εμφυσήσεις)
- Αν υπάρχει αυτόματος εξωτερικός απινιδωτής (AED), χρησιμοποιήστε τον αμέσως
Πώς σχετίζονται μεταξύ τους;
Αν και είναι διαφορετικές καταστάσεις, η καρδιακή προσβολή μπορεί να προκαλέσει ανακοπή, ειδικά αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Επομένως, κάθε πόνος στο στήθος ή ύποπτο σύμπτωμα θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα.
Πώς μπορούμε να προλάβουμε την καρδιακή προσβολή;
Η πρόληψη παίζει καθοριστικό ρόλο. Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο:
- Σταματήστε το κάπνισμα
- Ασκηθείτε τακτικά (τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα)
- Υιοθετήστε μια υγιεινή για την καρδιά διατροφή (χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά και πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και ψάρια)
- Ελέγξτε τακτικά την αρτηριακή πίεση, τη χοληστερόλη και το σάκχαρο
- Μειώστε το άγχος και εξασφαλίστε ποιοτικό ύπνο
- Κάνετε ετήσιο καρδιολογικό έλεγχο, ειδικά αν έχετε οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακών νοσημάτων
Η καρδιακή προσβολή και η αιφνίδια καρδιακή ανακοπή είναι δύο σοβαρές καταστάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε θάνατο αν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα. Αν σας απασχολεί η υγεία της καρδιάς σας ή έχετε ιστορικό καρδιαγγειακών προβλημάτων στην οικογένειά σας, προγραμματίστε άμεσα έναν προληπτικό καρδιολογικό έλεγχο. Η έγκαιρη πρόληψη είναι το πιο δυνατό σας όπλο ενάντια στην καρδιακή προσβολή.
Γράφει ο Δημήτριος Βραχάτης, Ειδικός Καρδιολόγος, Διδάκτωρ Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.